კოლორადოს ხოჭოს (კარტოფილის ფოთლის ხოჭოს) წინააღმდეგ ბრძოლა მრავალი წელია მიმდინარეობს, მაგრამ ვერავინ დაიკვეხნის ამ მტაცებელ მწერზე აბსოლუტური გამარჯვებით. მავნებლის განადგურების მიზნით გამოიყენება როგორც პოპულარული ინსექტიციდები, ასევე ხალხური მეთოდები, რადგან ნაკვეთში ყველა ხოჭოს ერთად შეგროვება არარეალურია: ფოთლის ხოჭოებს შეუძლიათ ფრენა და სწრაფად გადაადგილება ერთი ბოსტნიდან მეორეში.
კოლორადოს ხოჭოსთან ბრძოლა
ადრე მას ძალიან ეფექტურად ებრძოდნენ კოლორადოს ხოჭოს ინსექტიციდის DDT-ს მეშვეობით, რომელსაც ხალხში უბრალოდ – დუსტს უწოდებდნენ. მაგრამ შემდეგ დადასტურდა მისი მაღალი ტოქსიკურობა და აღმოჩნდა, რომ ნივთიერება ადამიანის ორგანიზმში გროვდება და იწვევს მოწამვლას.
დუსტი აიკრძალა და ის ჩანაცვლდა სხვა პრეპარატებით, რომლებიც უფრო სწრაფად იშლება და ნაკლებად ტოქსიკურია. მაგალითად, ერთ დროს აქტიურად გამოიყენებდნენ ინსექტიციდ „პრესტიჟს“, რომელიც მოგვიანებით შემდეგი საშუალებებით ჩანაცვლდა: „ამპლიგო“, „აქტოფიტი“, „ატაკა“, „კორაგენი“ და სხვა. მაგრამ ქიმია ყოველთვის ქიმიაა და საჭიროა მათი ფრთხილად და ინსტრუქციის მიხედვით გამოყენება.
სულ უფრო და უფრო პატარა ბოსტნების მფლობელებს ყურადღება ბუნებრივ ნივთიერებებზე და ხელთ არსებულ საშუალებებზე გადააქვთ, რომლებიც კოლორადოს ხოჭოს ანადგურებენ ან ბოსტნიდან დევნიან. ისინი ამ საშუალებებს საკუთარ ბოსტნებში გამოიყენებენ.
ხოჭოს წინააღმდეგ ბრძოლის ხალხური საშუალებები
კოლორადოს ხოჭოსთან საბრძოლველად გამოიყენება:
1.ხის ნაცარი (ორგანული ნაცარი). როდესაც გაზაფხულზე კარტოფილს თესავენ, ორმოში ყრიან ნაცარს. ასევე შესაძლებელია ნაცრის მცენარეებზე გაფრქვევა. ეს ბევრ მავნე მწერს აშინებს.
2. მცენარეული ნაყენი. აბზინდას, ქრისტესისხლას ან ბაბუაწვერას აგროვებენ, აქუცმაცებენ, ასხამენ წყალს და 10 წუთის განმავლობაში ადუღებენ. შემდეგ 500 მლ გაციებულ ნახარშს 10 ლიტრ წყალს ურევენ და კარტოფილს ასხურებენ.
3. თამბაქო. თამბაქოს რიგებს შორის თესავენ მფრინავი მწერების დასაშინებლად. მცენარეების დამუშავება შესაძლებელია შაგის ნაყენითაც.
4. კაკლის ფოთლები. კაკლის ფოთლებს შემოდგომაზე აგროვებენ და ფლავენ ნაკვეთში, სადაც გეგმავენ კარტოფილის დარგვას. ზაფხულში კაკლის ახალი ფოთლებისგან ნაყენს ამზადებენ: ფოთლებს მდუღარე წყალს ასხამენ და აცდიან რამდენიმე საათს, რათა გაცივდეს. შემდეგ სითხეს წყალში ხსნიან და კარტოფილს ამუშავებენ.
5. ხახვის კანი. ხახვის ნაფცქვენებს აგროვებენ, აშრობენ და გაზაფხულამდე ინახავენ. კარტოფილის დათესვისას ნაფცქვენებს ორმოში ყრიან.
6. მდოგვი ძმრით. ამ მიზნით, 200 გრამ მშრალ მდოგვის ფხვნილს 100 მლ სუფრის ძმარში ხსნიან. მასას საფუძვლიანად ურევენ. შემდეგ ამ მასას 10 ლიტრ თბილი წყალში ხსნიან. სითხეს ცოტა ხანს აჩერებენ, შემდეგ კი შესასხურებლის მეშვეობით მცენარეებს ასხურებენ. თუ ხოჭოებმა კვერცხების დადება მოასწრეს, მაშინ ლარვების მომწიფების შემდეგ პროცედურა უნდა განმეორდეს.
7. ბარხატა და გულყვითელა. ყვავილები ითესება მწკრივებს შორის, რადგან მათი სპეციფიკური სუნი აფრთხობს მწერებს.
8. ხაფანგები. ისინი მზადდება შემდეგნაირად: ვიწრო ყელიანი ბოთლები მიწაშია ჩაფლული. სატყუარად შიგნით ყრიან კარტოფილის ნაჭრებს. მავნებელი ჩადის ხაფანგში, მაგრამ უკან დაბრუნების შესაძლებლობა არ აქვს.
კოლორადოს ხოჭოს შინაური და გარეული ფრინველებიც ანადგურებენ. ამიტომ ზოგი დიასახლისი მწყრებს და ინდაურებს ბოსტანში შესვლის და მწერების მოსპობის საშუალებას აძლევს. ამავე მიზნით, ნაკვეთებში ჩამოკიდებულია ჩიტების სახლები, რათა მოიზიდონ ფრინველები, რომლებიც ზოლიანი მავნებლების ბუნებრივი მტრები არიან. მაგრამ არ დაგავიწყდეთ, რომ მათ მწიფე ალუბალიც უყვართ.
მიუხედავად იმისა, რომ კოლორადოს ხოჭო წარმოუდგენელი სისწრაფით ადაპტირდება და ქიმიურ პრეპარატებსაც კი ეჩვევა, ზოგიერთმა შინაურულმა საშუალებამ შეიძლება მნიშვნელოვნად „გაუფუჭოს მადა“.
