რატომ აკრავდნენ ხელოვნურ ტყავს შესასვლელ კარს? ალბათ იმისთვის, რომ თბილი შესასვლელი კარი ქონოდათ. ჩვენი ოჯახი დეკემბერში ახალ აშენებულ ბინაში გადავიდა. სადარბაზოს კარი თითქმის მთელი თვე ყოველთვის ღია იყო. საშინელი ორპირი იყო. გასაგებია: ახალმოსახლეობას ჯერ სარემონტო მასალები მოჰქონდა, შემდეგ სამშენებლო ნაგავი გაჰქონდა.
თბილი შესასვლელი კარი – ფულის შოვნის მსურველები, როგორც ამბობენ, მოხალტურეები, სართულებზე დაუღალავად დადიოდნენ. ეს საწყენი სიტყვა სიმართლეს არ ასახავს. როგორც წესი, ხალხი, რომელიც საკუთარი რისკის და შიშის ფასად სარემონტო მომსახურებას გთავაზობს, უფრო ეფექტურად და სწრაფად მუშაობს. თან მოსაპირკეთებელი მასალების ნიმუშები ჰქონდათ, ამიტომ მფლობელი ხელოსანთან რამდენიმე წუთში შეთანხმებას აღწევდა. მოკლე დროში თბილი შესასვლელი კარი მზად იყო. გასაგებია, რომ სარემონტო მომსახურება ყოველთვის „ჩრდილში“ არ იყო, რადგან 1980-იან წლებში სხვადასხვა კოოპერატივი აქტიურად განვითარდა. ოღონდ მსგავსი სამსახური ნაკლებად ფორმდებოდა.
1987 წელს მოსკოვის გამომცემლობის „საბჭოთა ენციკლოპედიის“ მიერ გამოცემულ „საოჯახო საქმის მოკლე ენციკლოპედიას“ ვფურცლავ. „ბინის“ კატეგორიაში ვპოულობ სტატიას „კარზე გადაკვრა“. ვკითხულობ: „კარი დასათბუნად და ხმის იზოლაციისთვის იფარება რბილი მასალით, ჩვეულებრივ, ბამბით, პოროლონით, თბისაიზოლაციო მასალა ზემოდან იფარება მუშამბით, ხელოვნური ტყავით ან პლასტმასით“. მხოლოდ ხელოვნურ ტყავს არ იყენებდნენ.
თბილი შესასვლელი კარი და მუშაბა: მითი? – ვვარაუდობ: ვინაიდან ასეთი სოლიდური გამოცემა გადასაკრავი მასალების ჩამონათვალში ანბანურ პრინციპს არ იყენებს, სავარაუდოდ, მუშამბა უფრო ხშირად გამოიყენებოდა, ვიდრე ხელოვნური ტყავი. ოღონდ ვერ ვიხსენებ, რომ სადმე მუშამბაგადაკრული კარი მენახოს. სამაგიეროდ, სველი წერტილების და სამზარეულოს კედლებზე აკრავდნენ. მუშამბა გამოიყენებოდა იმ დროს დეფიციტური კაფელის ფილების ალტერნატივად, რადგან საკმაოდ ადვილად ირეცხება.
რა საჭიროა გადაკვრა? – ჩვენს კორპუსში 108 ბინაა და არც ერთი შემოსასვლელი კარი მუშამბით ან პლასტმასით დაფარული არაა. ამ დაკვირვების საფუძველზე შეიძლება ითქვას, რომ სხვა მასალები ისეთი მოსახერხებელი და ხელმისაწვდომი არ იყო, როგორც ხელოვნური ტყავი. ვფიქრობ, რომ ხელმისაწვდომის გამო ფართოდ გამოიყენებოდა. მასიური ხის კარი ღია გაყიდვაში? საბჭოთა ისტორიის ფინიშზე მისი შეკვეთა ინდივიდუალურად შეიძლებოდა, მაგრამ ხარისხიანი ხე უკვე დეფიციტში იყო. ასეთი გამძლე და თბილი შესასვლელი კარი უფრო ძვირი ჯდებოდა, ვიდრე ახალ შენობებში მასიურად დამონტაჟებული კარი.
უსაფრთხოების სიმბოლო – ვფიქრობთ, რომ საბჭოთა პერიოდში კარმა უსაფრთხოების, ხელშეუხებლობის სიმბოლოს მნიშვნელობა დაკარგა. პირად სივრცეში უცერემონიოდ იჭრებოდნენ მეზობლები, მასწავლებლები, პროფკავშირის კომიტეტი და პარტიული ორგანიზაციები, არაფერს ვამბობთ ძალოვან და სახელმწიფო უსაფრთხოების ორგანოებზე. ამბობენ, რომ ბევრ საზოგადოებრივ ტუალეტში კაბინებს კარი არ ჰქონდათ! გასაკვირია, რომ ხალხი ცდილობდა, პირადი სივრცის საზღვრის ნიშანი როგორმე გაეძლიერებინა?
ესთეტიკას არ სძინავს – ასეთი მარტივი ხრიკით ბინაში ნაკლები ხმაური და უსიამოვნო სუნი შედიოდა. ზოგიერთ წყაროში შეგიძლიათ წაიკითხოთ, რომ ხალხი კარს ხელოვნურ ტყავს აკრავდა „მეზობლების შესაშურად“ ან „სილამაზისთვის“. სასაცილოა? ჩემთვისაც.
გამონაკლისები არის – ვიცი წყვილის ისტორია, რომელმაც ხრუშჩოვის ბინაში ლითონის შემოსასვლელი კარი პირველმა ჩასვა. მაშინვე შენიღბეს, შინდისფერი ხელოვნური ტყავი ააკრეს, რომ საერთო ფონიდან გამორჩეული არ ყოფილიყო. მართალია, კარის გაწმენდა ხშირად უწევდათ, რადგან ხატვის და კალიგრაფიის მოყვარული ახალგაზრდები მასზე ცარცით ხატავდნენ. ეს უკვე სხვა ისტორიაა.
დასკვნის ნაცვლად – კარგი იქნება, ყველამ გაიგოს, რომ საზღვრები, იქნება ეს ბეტონის აუღებელი კედელი, თბილი შესასვლელი კარი თუ უბრალოდ დაწერილი ან ნათქვამი სიტყვა, ხელშეუხებელია.
