არაერთხელ მსმენია, რომ ზრდასრულ ასაკში არ უნდა გადაიკითხო საყვარელი საბავშვო წიგნები. იგივე ეხება ფილმებს ან ხელოვნების სხვა ნაწარმოებს, რომლებმაც ოდესღაც სასიამოვნო შთაბეჭდილება დატოვეს. ისინი არ იცვლებიან, მაგრამ ვიცვლებით ჩვენ და სამყარო ჩვენს გარშემო, ანუ აღქმა კარდინალურად იცვლება. სწორედ ამ ჭრილში განვიხილავთ ფილმს „მერი პოპინსს, ნახვამდის“ და პამელა ტრევერსის ნაწარმოებს, რომელზეც ფილმი დაფუძნებულია.
ფილმი „მერი პოპინსს, ნახვამდის“
ზოგადად, არ აქვს მნიშვნელობა, რომელ ეკრანიზაციას უყურებთ. რა თქმა უნდა, სსრკ-ში დაბადებულებს პირველი ახსენდებათ ფილმი მთავარ როლში ნატალია ანდრეიჩენკოთი. დღეს არ განვიხილავთ სიუჟეტს ან რეჟისორების მიერ განხორციელებულ ცვლილებებს. ჩვენ გვაინტერესებს ჯადოქრის იმიჯი.
ალბათ, ბავშვობიდან გახსოვთ, რომ მერი პოპინსი საუკეთესო ძიძაა მსოფლიოში. აბა როგორ, გულწრფელად გვშურდა, რადგან ჯეინის და მაიკლის, ასევე ტყუპების (და კიდევ ერთი ქალიშვილის, რომელიც მოგვიანებით გამოჩნდა) გვერდით ნამდვილი ჯადოქარი იყო. თანამედროვე სტანდარტებით, ადამიანური სტანდარტებით, ლედი სრულყოფილების ქცევა, რბილად რომ ვთქვათ, საკამათოა.
წამალი და ალკოჰოლი
მერი ზედმეტად ქედმაღლურად იქცევა როგორც ბავშვებთან, ასევე მათ მშობლებთან. ამავდროულად, აკეთებს ისეთ რამეებს, რისი გაგებაც რთულია, მისი მუშაობის თავისებურების გათვალისწინებით. წიგნის დასაწყისში ძიძა ბავშვებს, მათ შორის პატარა ტყუპებს, ჯადოსნურ საძილე აბს აძლევს.
ის საბოლოოდ იძენს განსხვავებულ გემოს, ბავშვების პრეფერენციების მიხედვით. პოპინსი აღიარებს, რომ მის საძილე აბს აქვს რომიანი პუნშის გემო. ხომ არ აქვს ძიძას ალკოჰოლის პრობლემები, თუ ყველა შესაძლო გემოდან სწორედ ეს აირჩია? მთავარი კითხვა: რა უფლება აქვს ძიძას დაუნიშნოს ბავშვებს მედიკამენტები მშობლებთან კონსულტანციის გარეშე?
მუქარა, პასიური აგრესია და განწყობის ცვლილება
ჯადოქარი რეგულარულად ემუქრება ბავშვებს, მათ კითხვებზე პასუხად. მაგალითად, ამბობს, რომ პოლიციელს დაურეკავს. ასევე პერიოდულად ბავშვებს არ უსმენს. შეუძლია თქვას, რომ თავი დაანებონ, რადგან ენციკლოპედია არ არის, რომ ყველაფერი იცოდეს ან დაემუქროს, რომ სახლში წავლენ, თუ კიდევ ერთ კითხვას დაუსვამენ.
რა შეგვიძლია ვთქვათ იმაზე, რომ ბავშვებს ზოგჯერ აშკარად ეშინიათ ძიძის, რომლის განწყობაც რეგულარულად იცვლება. განსაკუთრებით მაშინ, როცა მერის სადღაც ეჩქარება. ამ შემთხვევაში პოპინსი დარწმუნებულია, რომ ჯეინი ყველაფერს ცუდად აკეთებს, ხოლო მაიკლი უარესია, ტყუპებსაც ხვდებათ.
წიგნში აღწერილია, რომ ასეთ მომენტებში ბავშვებს სურდათ დივნის უკან დამალვა და მოცდა, სანამ ძიძა ხასიათზე მოვა. ალბათ, ძიძის არჩევისას მშობლებს არ სურთ, რომ შვილებს ძიძის ეშინოდეთ და მის გვერდით ნერვიულობდნენ.
მანიპულაცია, გაზლაითინგი და სარკაზმი
ჩვენი გაგებით, ძიძის ამოცანაა დაეხმაროს მშობლებს შვილების აღზრდაში, მათ შორის, ბავშვების თვითშეფასების ამაღლებაზეც იმუშაოს. პოპინსი კი აშკარად დასცინის ბავშვებს, თუნდაც მათ რაღაც უკეთ იცოდნენ. მაგალითად, ერთ-ერთ თავში ჯეინი ცდილობს აუხსნას ძიძას, სად არის საუკეთესო საკონდიტრო მაღაზია მათ ქალაქში. პასუხად, მადლობის ნაცვლად ისმენს, რომ საყიდლებზე სიარული არ ევალება.
სავსებით შესაძლებელია, რომ მერის მსგავსი ხასიათი ისე უბრალოდ არ გამოვლენილა. პამელა ტრევერსის წიგნმა მსოფლიო იხილა მას შემდეგ, რაც მწერალი საბჭოთა კავშირს ეწვია. აქ ნახა ადგილობრივი მასწავლებლები, სხვა ყველაფერთან ერთად. ყველა ეს „სრულყოფილი ქალბატონები“, რომელმაც ყოველთვის ყველაფერი სხვებზე უკეთ იციან.
გაზლაითინგი ვლინდება მაშინ, როდესაც ერთი ადამიანი ცდილობს აიძულოს სხვას საკუთარ გამოცდილებაში ეჭვი შეეპაროს. ასეთი ქცევა პარანოისაც იწვევს. სწორედ ამას აკეთებს მერი ბავშვებთან ურთიერთობაში. ერთხელ ერთად მიდიან ზოოპარკში. შემდეგ დილით ყველაფერს ისე აწყობს, თითქოს სიზმარი იყო.
მაიკლის და ჯეინის კითხვებზე პასუხობს, რომ კარგად აღზრდილია და წესები კარგად იცის. მსგავსი არაფერი შეიძლება მომხდარიყო, რადგან პოპინსი მსგავს რამეს ვერ დაუშვებდა. ასე შეიძლება ჭკუიდან გადახვიდე.
ფილმი „მერი პოპინსს, ნახვამდის“ სხვა დროზე
წიგნი, რომელსაც ფილმი ეფუძნება, 1934 წელს გამოვიდა. მაშინ ბავშვების აღზრდასთან დაკავშირებით სრულიად განსხვავებული მიდგომები იყო. გასაკვირი არ არის, რომ მერის მეთოდები ახლა ცოტა უცნაური ჩანს.
მეორე მხრივ, აღსანიშნავია, რომ ბავშვებს ძიძა უყვართ. შესაძლოა, ეს გამოწვეულია იმით, რომ თითქმის ერთადერთი პერსონაჟია, რომელიც მათზე ზრუნავს. მამა მუდმივად ცდილობს, მეტი იმუშაოს, დედა მხოლოდ ქალთა კლუბის საქმეებზე ფიქრობს (ამერიკულ ეკრანიზაციაში სუფრაჟისტიც გახადეს).
ზოგადად, არ მოგიწოდებთ, დაწვათ პამელა ტევერსის წიგნი ან არ უყუროთ წიგნის ეკრანიზაციას, უბრალოდ უნდა გაითვალისწინოთ, რომ თანამედროვე სამყაროში, სანამ ბავშვებს ამ წიგნს წასაკითხად მისცემთ, ყველა გარემოება აუხსნათ. ხშირად ხომ პერსონაჟები ისე იქცევიან, როგორც არავითარ შემთხვევაში არ უნდა მოიქცნენ ბავშვებთან.
