პირველკლასელი მოსწავლეების მშობლების ერთ-ერთ ჩატში მწვავე დისკუსია გაიმართა. მასწავლებელი დიდხანს უხსნიდა მშობლებს, რატომ აძლევენ ბავშვებს ასეთ რთულ ამოცანებს დაწყებით კლასებში. ასეთი დავალების პირობის გაგება, მით უფრო ამოხსნა ყველა მშობელს არ შეუძლია. მაგრამ ეს ამოცანა არ მოითხოვს მათემატიკურ ცოდნას, უფრო ლოგიკას და აზროვნების მოქნილობას. მისი ამოხსნა მარტივია, თუ ბავშვს სწორად აუხსნით მოქმედებების თანმიმდევრობას.
ჩვენი ტვინი რთული მექანიზმია, რომელიც დღემდე ბოლომდე შესწავლილი არ არის. რაც უფრო მეტს ჩადებთ ბავშვის განვითარებაში და ცნობიერებაში ადრეულ ასაკიდან, მით უფრო გაუმარტივდება ზრდასრული ცხოვრება. ბავშვი ცოდნით არ იბადება, არამედ აგროვებს მას სწავლის და ექსპერიმენტების ხარჯზე. რაც უფრო მეტ ყურადღებას უთმობს მშობელი ბავშვის აზროვნების, მეხსიერების და ლოგიკის განვითარებას, მით მეტი შანსია, რომ ნიჭიერი, ჭკვიანი ბავშვი გაიზარდოს. ასეთი ადამიანი ნებისმიერი სიტუაციიდან გამოსავალს მარტივად იპოვის.
როგორ განვავითაროთ აზროვნების მოქნილობა ბავშვებში
მეცნიერებმა დიდი ხნის წინ დაადგინეს, რომ ტვინის მარცხენა და მარჯვენა ნახევარსფეროები სხვადასხვა პროცესზე პასუხს აგებენ. მაგალითად, ტვინის მარცხენა ნახევარსფერო პასუხისმგებელია ლოგიკურ და აბსტრაქტულ აზროვნებაზე, მეტყველებაზე, წერა-კითხვაზე, რიგობით თვლაზე. ტვინის მარჯვენა ნახევარსფერო პასუხისმგებელია სივრცეში ორიენტაციაზე, კრეატიულ აზროვნებაზე, რიტმის განსაზღვრაზე, ემოციებზე და მეხსიერებაზე. 7 წლამდე მარჯვენა ნახევარსფერო უფრო ვითარდება, ასე ბავშვი სწავლობს ადგილობრივ ტერიტორიაზე ორიენტაციას, იმახსოვრებს ხალხის ინტონაციას და გრძნობებს. მარცხენა ნახევარსფერო სრულად ყალიბდება 10 წლის ასაკში და ამ ასაკში ბავშვი სწავლობს თანმიმდევრულ ლოგიკურ მოქმედებებს.
ბოლო დროს სასკოლო პროგრამები მუშავდება თავის ტვინის კვლევის გათვალისწინებით. პატარა ბავშვებს ერთ ადგილას გაჩერება და მონოტონური საქმის შესრულება უჭირთ. მათ სჭირდებათ მეტი მოძრაობა, გარემო სამყაროს შესწავლა. 1-ელი და მე-2 კლასის პროგრამები უფრო მხიარულ ფორმატში ტარდება, რაც ბავშვებს საშუალება აძლევს ინფორმაცია აღიქვან და ერთმანეთთან ურთიერთობა ისწავლონ. გაიგონ, რა მოსწონთ ან არ მოსწონთ სხვებს. მე-3 და მე-4 კლასის პროგრამები უფრო ორიენტირებულია ბეჯითობაზე და ინფორმაციის თანმიმდევრულ დამახსოვრებაზე. აქ უკვე იწყება ენების, მათემატიკის, თანმიმდევრული გრძელვადიანი მოქმედებების ინტენსიური შესწავლა.
ამოცანა, რომლის ამოხსნა პირველკლასელ მოსწავლეებს დაავალეს, შეგიძლიათ ამოხსნათ განტოლებათა რთული სისტემის გამოყენებით. მაგრამ პირველკლასელებმა განტოლების შესახებ არაფერი იციან. თუ მშობელი დამოუკიდებლად გადაწყვეტს ამოცანის ამოხსნას, ბავშვისთვის ახსნა გაუჭირდება. პირველი კლასის მოსწავლე ვერ იგებს მათემატიკურ გამოთვლებს, მხოლოდ შეუძლია დაიმახსოვს ლოგიკის გაგების გარეშე. ამიტომაც, განტოლებათა სისტემა უფროსი კლასებისთვის გადადეთ და ბავშვს აუხსენით სივრცითი აზროვნება.
სწორი ამოხსნა
რა გვაქვს მოცემული: წრე და კვადრატი ერთად 10 კგ-ს იწონის. წრე და სამკუთხედი ერთად 20 კგ-ს იწონის. სამკუთხედი და კვადრატი ერთად 24 კგ-ს იწონის. შეგვიძლია შერჩევის მეთოდი გამოვიყენოთ. მაგალითად, წრე და კვადრატი თითო 5 კგ-ს იწონის, მაშინ სამკუთხედი გამოდის 15 კგ, ხოლო კვადრატი – 9 კგ. მაგრამ როგორც კი მნიშვნელობას შეცვლით (წრე იქნება არა 5, არამედ 4 კგ), სულ სხვა შედეგს მიიღებთ. თან ასეთ დიდხანს მოგიწევთ ამოხსნა. არადა ასეთ ამოცანებს ცხოვრებაში ხშირად ვხვდებით, უბრალოდ სათანადო ყურადღებას არ ვაქცევთ.
თუ ნახატს კარგად დააკვირდებით, შენიშნავთ, რომ დახატულია ორი წრე, ორი სამკუთხედი და ორი კვადრატი. ყველა რიცხვის შეჯამებით ვიღებთ: 10 + 20 + 24 = 54 კგ. იმის გასაგებად, თუ რამდენს იწონის ერთი სამკუთხედი, ერთი კვადრატი და ერთი სამკუთხედი ერთად, საკმარისია 54 გავყოთ 2-ზე. ასე მივიღებთ 27 კგ-ს. შემდეგ უკვე შეგიძლიათ ამოცანას მიჰყვეთ და გაიგოთ, რამდენს იწონის თითოეული გეომეტრიული ფიგურა.
ასეთი ამოცანები ნებისმიერი ასაკის ადამიანისთვის სასარგებლოა. ჩვენ უკვე დავწერეთ მარტივი მათემატიკური ამოცანების ამოხსნის სარგებლის შესახებ. დღეში 10-15 წუთი ამოცანების ამოხსნას დაუთმეთ, რომ შეინარჩუნოთ მოქნილი აზროვნება ღრმა სიბერემდე.
