თანამედროვე ცხოვრების სტილი ხშირად იწვევს კანის ნაადრევ დაბერებას, რის მიზეზადაც გვევლინება ეკრანის ხანგრძლივი ზემოქმედება, კოფეინის ჭარბი მოხმარება და ეკოლოგიური პირობების გაუარესება. თითქოს ყოველი ყოველდღიური ჩვევა, რომელიც ჯერ უმნიშვნელოდ გვეჩვენება, დროთა განმავლობაში მნიშვნელოვან ცვლილებებს იწვევს ჩვენს გარეგნობაში და ამ ასაკზე ბევრად ადრე გვანიჭებს მობერებულ სახეს.
მიუხედავად იმისა, რომ ამ ჩვევებს ბევრი ადამიანი არ მიიჩნევს საზიანოდ, კვლევები აჩვენებს, რომ მათ აქვს პირდაპირი კავშირი კანის ტონუსის დაკარგვასთან, სიმშრალესა და სიბერის ნიშნების დაჩქარებასთან. საბედნიეროდ, ამ პროცესების მართვა შესაძლებელია – საკმარისია ვიცოდეთ, რა რისკებს ვქმნით ჩვენი ყოველდღიური ქცევით და როგორ უნდა დავიცვათ კანი ნეგატიური ზემოქმედებისგან.
მავნე ჩვევები, რომლებიც ჩვენს კანს ნაადრევად აბერებს
ბევრი ჩვენგანი ყოველ დღე უშუალოდ ხელს უწყობს საკუთარი კანის დაბერებას – ისე, რომ ამას ვერც კი ვაცნობიერებთ. ეკრანთან გატარებული საათები, კოფეინის ჭარბი მოხმარება და ურბანული დაბინძურება ერთობლივად აფერხებს კანის რეგენერაციის პროცესს და აჩენს სიბერის ნიშნებს უფრო ადრე, ვიდრე ბუნებრივად უნდა ხდებოდეს.
როგორ მოქმედებს ყოველდღიური ჩვევა ჩვენს გარეგნობაზე
დღის განმავლობაში, თითქოს უვნებელი ქმედებები – ეკრანის ყურება, ყავის დალევა ან ოთახში ჩაკეტილობა – გრძელვადიან პერსპექტივაში მნიშვნელოვან ზეგავლენას ახდენს კანის ჯანმრთელობაზე. ისინი აჩერებს კოლაგენის გამომუშავებას, აუწყლოებს უჯრედებს და არღვევს კანის ბუნებრივ ბალანსს. ეს პროცესი უხილავად, მაგრამ დაჩქარებული სიბერის მიმართულებით მოქმედებს.
- სერიალების მოყვარულები
ტელევიზორის ან კომპიუტერის ეკრანის ხანგრლძლივი გამოსხივება უდიდეს ზიანს აყენებს ჩვენი სახის კანს. საათობით მონიტორის წინ ჯდომის შედეგად გამოსხივება აღწევს კანის ღრმა ფენებში და ხელს უშლის კოლაგენის გამომუშავებას. იმისთვის, რომ თავიდან აირიდოთ საშინელი შედეგები, მოკალათდით ტელევიზორის წინ დღეში მაქსიმუმ 2-3 საათით. ერთი სეანსის ხანგრზლივობა არ უნდა აღემატებოდეს 40 წუთს, ხოლო შესვენებები სეანსებს შორის უნდა იყოს მინიმუმ 3-4 საათიანი. - კოფეინის სიყვარული
ადამიანები, რომლების ყავისა და ჩაის სიყვარულით გამოირჩევიან, მიდრეკილები არიან კანის გამოშრობისგენ. საქმე იმაშია, რომ კოფეინი ფლობს შარდმდენ ეფექტს. თქვენთვის სრულიად შეუმჩნევლად ეს ორი სასმელი განაპირობებს ორგანიზმის უჯრედების გაუწყლოებას. გარდა ამისა, კოფეინი ამაღლებს კანის მგრძნობელობას და იწვევს მის შეწითლებას. - დაბინძურებული გარემო ქალაქებში
სპეციალისტების უდიდესი ნაწილი მიიჩნევს, რომ დაბინძურებული გარემო გაცილებით დიდ საფრთხეს უქადის ჩვენს კანს, ვიდრე ტელევიზორის ან კომპიუტერის გამოსხივება. ჭუჭყი, მტვერი და ზოგადად დაბინძურებული ჰაერი იწვევს კანის ფორების ”დალუქვას”, რის შედეგადაც ჩვენი კანი საგრძნობლად ზიანდება. - უსაქმურობა და 24 საათით სახლში ჯდომა
არასაკმარისი ფიზიკური აქტივობის შედეგად ჩვენს ორგანიზმში კორტიზოლის დონე საგრძნობლად მაღლდება, რის შედეგადაც გვიჩნდება კანზე გამონაყარი, ლაქები და ა.შ. სპორტით დაკავება გვიუმჯობესებს სისხლის მიმოქცევას. ეს ფაქტი სასარგებლოდ აისახება ჩვენს კანზე, რადგან ამ დროს ის შესაბამისად იკვებება და იღებს საჭირო რაოდენობით ჟანგბადს.
ხშირად დასმული კითხვები
- შეიძლება თუ არა ეკრანთან ხანგრძლივი ჯდომა კანის დაბერების მიზეზი გახდეს?
დიახ, ეკრანიდან მომავალი გამოსხივება, განსაკუთრებით როდესაც საათობით ვუყურებთ მონიტორს ან ტელევიზორს, უარყოფითად მოქმედებს კანის ღრმა შრეებზე. ის ანელებს კოლაგენის გამომუშავებას, რაც იწვევს ელასტიურობის დაკარგვას, ნაოჭებსა და კანის ფერის ცვლილებებს. რეკომენდებულია, არ გადააჭარბოთ დღეში 2–3 საათს და შესვენებები დაიცვათ. - კოფეინის მოხმარება ნამდვილად აშრობს კანს?
დიახ, კოფეინი ფლობს შარდმდენ თვისებებს, რაც ორგანიზმიდან სითხის ინტენსიურ დაკარგვას იწვევს. ამის შედეგად კანის უჯრედები შრება, რაც აფერხებს რეგენერაციის პროცესს და აჩენს სიბერის ნიშნებს. კოფეინის მიღებისას აუცილებელია პარალელურად წყლის მიღება, რათა თავიდან ავიცილოთ გაუწყლოება და კანის სიმშრალე. - როგორ მოქმედებს ურბანული დაბინძურება სახის კანზე?
ქალაქებში გავრცელებული მტვერი, ტოქსინები და გამონაბოლქვი კანის ფორების დაბინდვას იწვევს. ეს ხელს უშლის კანის ბუნებრივ ფუნქციონირებას, აჩენს სიბნელეს, ბზინვარების დაკარგვას და ანთებით პროცესებს. სპეციალისტები გვირჩევენ სახის რეგულარულ გაწმენდას და დამცავი საშუალებების გამოყენებას გარეთ გასვლის წინ.
მოლოდინი და შედეგები:
- თუ მკითხველი სერიოზულად მოეკიდება ამ რჩევებს და დაიწყებს ყოველდღიური ჩვევების მცირე ცვლილებებს, უკვე პირველი ორი კვირის შემდეგ შეამჩნევს სახის კანის ტონუსისა და ფერის გაუმჯობესებას. ეკრანთან გატარებული დროის შემცირება შეამცირებს თვალის ირგვლივ დაღლილობის ნიშნებს და ხელს შეუწყობს კანის ბუნებრივ რიტმს.
- კოფეინის შემცირება კი ხელს შეუწყობს უჯრედების ჰიდრატაციას, რაც თავის მხრივ ამცირებს სიწითლესა და მტვრევადობას. შედეგად, კანი ნაკლებად მგრძნობიარე ხდება და აღადგენს თავის ბუნებრივ ელასტიურობას. აუცილებელია წყლის საკმარისი რაოდენობით მიღება და ბალანსირებული კვება.
- გარემოს მავნე ზემოქმედებისგან დაცვისთვის აუცილებელია სახის რეგულარული წმენდა და ჰიგიენის დაცვა. სახის დაბანა ყოველ საღამოს და დღის განმავლობაში დამცავი ფენის შექმნა (მაგალითად, მინერალური წყალით) ხელს შეუწყობს ფორების განთავისუფლებასა და სუნთქვის პროცესის აღდგენას.
- რაც შეეხება ფიზიკურ აქტივობას – კვირაში სულ მცირე სამჯერ ხანმოკლე სიარული ან მსუბუქი ვარჯიში ამცირებს სტრესის ჰორმონის დონეს და აუმჯობესებს სისხლის მიმოქცევას. შედეგად, კანი იღებს ჟანგბადსა და საჭირო საკვებ ნივთიერებებს, რაც ხელს უწყობს მის გრძელვადიან სიჯანსაღეს.
დასკვნა რედაქციისგან:
კანის ნაადრევი დაბერება მრავალმხრივი ფაქტორების კომბინაციის შედეგია, რომელთა მართვა შესაძლებელია ცნობიერების ამაღლებით. როგორც „Journal of Investigative Dermatology“-ის 2020 წლის კვლევაშია აღნიშნული, ეკრანის ლურჯი გამოსხივება აზიანებს ეპიდერმისის უჯრედებს და ხელს უშლის კოლაგენის სინთეზს. კვლევამ აჩვენა, რომ დღეში 3 საათზე მეტ ხანს ეკრანთან გატარება იწვევს ანთებითი ცილებისა და მელანინის აქტივობის ზრდას.
2021 წელს გამოცემულ ანგარიშში „British Journal of Dermatology“-მ დაადასტურა, რომ კოფეინის ჭარბი მიღება დაკავშირებულია კანის გაუწყლოებასთან და კაპილარების გაფართოებასთან. ამ მექანიზმის საფუძველზე იზრდება სიწითლე და ჩნდება ჰიპერმგრძნობელობა. იმავე კვლევამ ხაზი გაუსვა წყლის მოხმარების მნიშვნელობას კანის ჰიდრაციისთვის.
გარდა ამისა, WHO-ს გარემოსდაცვითი ჯანმრთელობის დეპარტამენტის 2019 წლის ანგარიში მიუთითებს, რომ ურბანულ დაბინძურებას – მტვერს, აზოტის ოქსიდებსა და PM2.5 მიკროპარტიკულებს – შეუძლია გამოიწვიოს ფორების დაბლოკვა და გააძლიეროს კანის სიბერის ნიშნები. აღნიშნული მონაცემები ცხადყოფს, რომ პრევენცია რეალურ და აუცილებელ ზომებად უნდა იქცეს – ეკრანის დროის რეგულირება, კოფეინის შემცირება და ჰიგიენის დაცვა ჩვენს გარეგნობაზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს.
გაუზიარე მეგობრებს ეს მნიშვნელოვანი ინფორმაცია, დაგვიტოვე კომენტარი შენი გამოცდილებით და შეინახე მომავალში გამოსაყენებლად, რათა ნებისმიერ დროს შეგახსენდეს, როგორ დავიცვათ კანი ყოველდღიური მავნე ჩვევებისგან.
