რომელ რიცხვში აღნიშნავენ სამების დღესასწაულს 2023 წელს მართლმადიდებლები, ამას გამოთვლა სჭირდება, რადგან მწვანე დღესასწაულის აღნიშვნის თარიღი აღდგომის თარიღზეა დამოკიდებული. სამება აღინიშნება აღდგომის დღესასწაულიდან ზუსტად 50 დღის შემდეგ და 2023 წელს მართლმადიდებლური დღესასწაული 4 ივნისს ემთხვევა. კათოლიკური ეკლესია დღესასწაულს 28 მაისს იზეიმებს (ერთი კვირით ადრე).
ქრისტიანული ეკლესია ამ დღეს საზეიმოდ აღნიშნავს მამის (ღმერთის), ძის (იესო ქრისტეს) და სულიწმიდის ერთობას. ეს დღესასწაული სიმბოლოა ქრისტეს ღვთაებრივი მოღვაწეობის დასკვნითი ეტაპისა, რომლის მიზანსაც ცოდვილი ადამიანის სულების ხსნა წარმოადგენდა. დღესასწაული სამ დღეს გრძელდება. მას თან ახლავს სამებობის და ქრისტიანული ეკლესიის დაბადებისადმი მიძღვნილი ღვთისმსახურება.
ქრისტიანები 3 დღის განმავლობაში დადიან ეკლესიაში, ანთებენ სანთლებს და სულების ხსნისთვის ლოცულობენ. ისინი წმინდანებს სთხოვენ, ჯანმრთელობასა და კეთილდღეობას ნათესავებისა და მეგობრებისთვის.
გადმოცემის თანახმად, იესოს წინასწარმეტყველების მიხედვით, სულიწმიდა მოციქულებზე გადმოვიდა და მათ ირწმუნეს წმინდა სამება. მათ მიეცათ მკურნალობისა და წინასწარმეტყველების ნიჭი, სხვადასხვა ენაზე საუბრის უნარი. მოციქულები მთელ დედამიწაზე სხვადასხვა ხალხებში წავიდნენ, რათა იესო ქრისტეს აღდგომისა და ქრისტიანული რწმენის შესახებ ექადაგათ.
დღესასწაულის ფერი – მწვანეა. ამ დღეს მღვდლები მწვანე სამოსში არიან გამოწყობილნი, ეკლესიებსა და ხატებს ტოტებითა და სურნელოვანი ბალახებით ამშვენებენ. მრევლი მოწესრიგებულ ტანსაცმელს იცვამს, ქალები კი თავზე მწვანე ან სალათისფერ თავსაფრებს იკრავენ.
დღესასწაულის წინ მორწმუნეები სახლებს აწესრიგებენ, კედლებს და ხატებს ცაცხვის ტოტებით, არყის და პიტნის ღეროებით რთავენ, ოთახებში იატაკებს შუაში ბალახით ფარავენ. ამიტომ, სამებას ასევე მწვანე დღესასწაულსაც უწოდებენ.
მორწმუნეებს საკურთხევლად ტაძარში სურნელოვანი სამკურნალო მცენარეების ყლორტები და ღეროები მიაქვთ. ხალხი დარწმუნებულია მათ ძლიერ ძალაში და თვლის, რომ სახლში განთავსებული მცენარეების მტევნები ოჯახის ყველა წევრს დაავადებებისგან გადაარჩენს.
სადღესასწაულო წეს-ჩვეულებები
ღვთისმსახურების შემდეგ ქრისტიანები სახლში სადღესასწაულო სუფრასთან იკრიბებიან. შეგიძლიათ, ნათესავებს ან მეგობრებს ეწვიოთ. მწვანე დღესასწაული მხიარულად უნდა გაატაროთ. ამ დღეებში არ არის მიღებული სევდიანობა და გლოვა, რადგან ეს კარგი და ნათელი დღესასწაულია.
სამებაზე აკრძალულია მძიმე ფიზიკური შრომა, ხის დაჭრა და მოჭრა. არ შეიძლება სახლის დალაგება, რეცხვა და ხელსაქმე. ცოდვაა ჩხუბი და ბილწსიტყვაობა. არ შეიძლება მინდორში ან ბაღში მუშაობა. არ არის რეკომენდებული გაჭირვებულთათვის დახმარებაზე ან მოწყალებაზე უარის თქმა. ასევე არ არის რეკომენდებული ტყეში გასეირნება და მდინარეში ბანაობა.
გარდა ამისა, დღესასწაულთან ზოგიერთი ნიშანიც არის დაკავშირებული. მაგალითად, თუ სამებობაზე ცივი ამინდია, მაშინ ზაფხული გრილი და ნოტიო იქნება. ამ დღეს კარგი ამინდი ბოსტნეულის მდიდარ მოსავალს გვპირდება. თუ მერცხლები სამხრეთიდან სამებობამდე დაბრუნდნენ, ეს ნიშნავს, რომ მალე ძალიან დათბება. სამებობაზე ძლიერი წვიმა ნაყოფიერ წელს, თბილ შემოდგომას და ბევრ სოკოს პროგნოზირებს.
ორშაბათს დილით ბევრი განძის საძებნელად მიდიოდა, რადგან სჯეროდათ, რომ ამ დღეს დედამიწას შეეძლო კარგი ადამიანებისთვის საჩუქარი გაეკეთებინა. სამების დღესასწაულზე ბიჭები და გოგოები შესაფერის წყვილს ეძებდნენ. ამ დღეს ახალგაზრდებში მიღებული იყო მაჭანკლების გაგზავნა, რათა ქორწილი ღვთისმშობლის კვართის დღესასწაულს დამთხვეოდა. ხალხს სჯეროდა, რომ ასე წყვილი ბედნიერად იცხოვრებდა.
სამებობის წინ მშობელთა შაბათი აღინიშნება. ამ დღეს ქრისტიანები პატივს სცემენ თავიანთ გარდაცვლილ მშობლებსა და ახლობლებს. ისინი ასევე პანაშვიდს უკვეთავენ და ცოდვების მიტევებისთვის ლოცულობენ. ჩვეულებად არის მიღებული მარადიული განსვენების ადგილების მონახულება და მიცვალებულთა ხსოვნის აღნიშვნა. მწვანე დღესასწაულზე სასაფლაოზე წასვლა მიღებული არის.
