მრავალსაუკუნოვანი კვლევების მიუხედავად, ადამიანის ტვინი ჯერ კიდევ საიდუმლოებებით არის მოცული. მეცნიერებს ჯერ კიდევ არ უპოვიათ მტკიცებულებები მათი გადასაჭრელად. მანამდე კი მთელ მსოფლიოში ბევრ ადამიანს აწუხებს სხვადასხვა აშლილობა, რაც მათ სიცოცხლეს ართულებს და უმოკლებს კიდეც. თუმცა, ნებისმიერი დაავადების პრევენცია ან მისი პროგრესირების შენელება შესაძლებელია, თუ იცით ძირითადი სიმპტომები. პაპარაცის დღევანდელ სტატიაში, თქვენ გაეცნობით ყველასთვის სასიცოცხლო ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ დემენციის რა ნიშნები არსებობს და როგორ ამოვიცნოთ ზოგადად კოგნიტური დარღვევები.
კოგნიტური დარღვევები და დემენციის ნიშნები
კოგნიტური დარღვევები სამართლიანად განიხილება ჩვენი სამყაროს ნამდვილ კატასტროფად. ზოგიერთი შეფასებით, 2030 წლისთვის მსოფლიოში უკვე დაახლოებით მილიარდი ადამიანი იქნება ამ დარღვევებით. ეს განსაკუთრებით ეხება უფროსი თაობის ადამიანებს. უმეტეს შემთხვევაში, ეს დაავადებები მუდმივად ცვლის პაციენტის ცხოვრებას უარესობისკენ. თავის ტვინში ბევრი პროცესი შეუქცევადი ხდება. თუმცა, თუ აშლილობა ადრეულ ეტაპზე იქნება გამოვლენილი, შესაძლებელია გავლენის მოხდენა მის განვითარებაზე. სწორედ ამიტომ მნიშვნელოვანია, რაც შეიძლება მეტი ინფორმაციის მიღება.
რას ნიშნავს კოგნიტური დარღვევები
კოგნიტური დარღვევები, პირველ რიგში, გულისხმობს ადამიანის ტვინის მნიშვნელოვანი ფუნქციების დარღვევას. მათ შორისაა მეტყველება, მეხსიერება, საგნების ამოცნობა, კონცენტრაცია, მიზანდასახულობა და მოძრაობების ცნობიერება. ხანდახან ხდება, რომ ასეთი დარღვევისას უარესდება ერთ-ერთი ასპექტის ფუნქციონირება. მაშინ მდგომარეობა არ განიხილება კრიტიკულად. ადამიანს შეუძლია დამოუკიდებლად იცხოვროს ყოველგვარი დახმარების გარეშე. ის უბრალოდ დისკომფორტს განიცდის ამის გამო. თუმცა, თუ რამდენიმე ფუნქციაა დარღვეული, პაციენტი ვეღარ იქნება პასუხისმგებელი თავის ქმედებებზე და ვერ შეასრულებს რაიმე სამუშაოს. ცხოვრების დონე მნიშვნელოვნად დაეცემა.
კოგნიტური დარღვევების სახეები
ექიმები ყველა კოგნიტურ დაავადებას ორ ტიპად ყოფენ: მსუბუქ და ზომიერ. ეს განიხილება “პრედემენციის” ეტაპად. ანუ ეს არის ის, რაც წინ უსწრებს დემენციას. უდავოა, თუ მათ სწრაფად მიაქცევთ ყურადღებას და სპეციალისტს მიმართავთ, შეგიძლიათ თავიდან აიცილოთ კატასტროფული შედეგები.
ნიშნები, რომლებიც დაგეხმარებათ დაავადების ადრეულ სტადიაზე გამოვლენაში:
- მსუბუქი კოგნიტური დარღვევები: ხანდაზმული ადამიანი უჩივის მეხსიერების და კონცენტრაციის გაუარესებას, დაღლილობა ჩვეულებრივზე სწრაფად მოდის და ზოგჯერ ადამიანს უჭირს სწორი სიტყვის პოვნა.
- ზომიერი კოგნიტური დარღვევები: მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანს შეუძლია მშვიდად იმყოფებოდეს საზოგადოებაში, სხვები უკვე იწყებენ გარკვეული გადახრების შემჩნევას. მაგალითად, მან შეიძლება დაივიწყოს ელემენტარული რამეები ან დაავიწყდეს საუბრის თემა ძალიან ხშირად.
დემენციის კონცეფცია და ნიშნები
ეს დაავადება, ალცჰეიმერის დაავადებასთან ერთად, კოგნიტური დაქვეითების უკიდურეს სტადიად ითვლება. დემენცია იწვევს შეუქცევად შედეგებს, როდესაც ადამიანი ვეღარ აკონტროლებს თავის ყოველდღიურ და სოციალურ აქტივობას. ეს აშლილობა განსაკუთრებით მკაფიოდ იჩენს თავს, თუ პირმა ადრეულ სტადიაზე არ მიმართა სპეციალისტს და არ დაენიშნა თერაპია.
თავად სიტყვა “დემენცია” ლათინურიდან ჭკუასუსტობას ნიშნავს. დაავადება გავლენას ახდენს ტვინის კოგნიტურ ფუნქციებზე. ადამიანს აღარ შეუძლია სივრცეში დამოუკიდებლად ორიენტირება ან ვერ იმახსოვრებს მარტივი მოქმედებების თანმიმდევრობას. ის კარგავს რაიმეს სწავლის უნარს და ახლობლებსაც კი ვერ ცნობს. ამ კოლაფსის გამო პაციენტი ასევე კარგავს კონტროლს ემოციებზე. სათანადო მედიკამენტური მკურნალობის გარეშე, მდგომარეობა სწრაფად გაუარესდება. პაციენტს შეუძლია საკუთარი თავისთვის და სხვებისთვის საშიში სიტუაციების პროვოცირება. ამიტომ სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია კარგი მოვლისა და მუდმივი მეთვალყურეობის უზრუნველყოფა. თანამედროვე მედიკამენტები ხელს უწყობს პაციენტის მდგომარეობის შემსუბუქებას.
დემენციის ძირითადი ნიშნები
- მეხსიერების გაუარესება, რაიმე კონკრეტულზე ყურადღების დიდი ხნის მანძილზე გამახვილების უუნარობა.
- თანდათანობითი იზოლაცია, სოციალური წრის შემცირება.
- არასტაბილური ემოციური მდგომარეობა, ზედმეტი ცრემლდენა ან ეიფორიის განცდა.
- მოუწესრიგებელი გარეგნობა.
- დროსა და სივრცეში ორიენტაციის უუნარობა.
- საკუთარი მდგომარეობის მიმართ თვითკრიტიკის ნაკლებობა.
ახლა თქვენ უკვე იცით დემენციის ძირითადი ნიშნების შესახებ. ვიმედოვნებთ, რომ ეს უბედურება არასოდეს შეგეხებათ თქვენ ან თქვენს ახლობლებსა და ნაცნობებს.
