გაზაფხულის დასაწყისში ძალიან ბევრს აქვს სურვილი მეტი ყურადღება მიაქციოს საკუთარ წონას და სცადოს ზედმეტი კილოგრამების დაკლება. ოდესმე თუ გქონიათ შემთხვევა, რომ რამდენიმე კვირიანი წარმატებული მცდელობის შემდეგ შეგიმჩნევიათ, რომ წონა თითქოს “გაყინული” იყო? ალბათ გქონიათ და არა მარტო თქვენ. მაშინ სრულიად ბუნებრივი იქნება თუ დავინტერესდებით, თუ რატომ არ იცვლება წონა გახდომისას.
რატომ “იყინება” წონა წონის დაკლებისას
ერთი წლის წინ ჩვენს სართულზე ახალი მეზობლები გადმოვიდნენ – ახალდაქორწინებულები – ია და აკაკი. სიმპათიური ახალგაზრდები არიან. გოგონა განსაკუთრებით მომხიბვლელია. საშუალო სიმაღლის, ფუმფულა ფორმებით, მაგრამ საოცრად მოძრავი, მხიარული. ყოველ დილით და საღამოს ის ძალიან სწრაფად დადიოდა და მინიმუმ ათ კილომეტრს გადიოდა. ეს თავად იამ მიამბო, როდესაც მას წონის თანდათანობითი და სტაბილური დაკლების საიდუმლოს შესახებ ვკითხე.
წლის განმავლობაში იამ საფუძვლიანად დაიკლო და მარტის დასაწყისში იწონიდა 67 კილოგრამს, მაშინ, როდესაც ქორწილამდე 82-ს იწონიდა. მაგრამ ბოლო რამდენიმე კვირის განმავლობაში მან თითქოს სტიმული დაკარგა. დღეს მივხვდი, რატომ აღარ იყო ია ძველებურად მხიარული. მას სოფლიდან ნათესავის მიერ ჩამოტანილი ჩანთა მივუტანე. ორივეს მნიშვნელოვანი საქმეები ჰქონდათ და ამიტომ ისინი ერთმანეთს ვერ შეხვდნენ. გოგონამ მთხოვა, რომ ჩანთა ჩემთან დამეტოვებინა.
რის გამოა გოგონა მოწყენილი?
იას მოცვის ჟელე მივუტანე, მან კი ჩაი შემომთავაზა… ვისაუბრეთ. ახალგაზრდა მეზობელმა აღიარა, რატომ იყო მოწყენილი: „მე არასდროს ვყოფილვარ გამხდარი, ეს აკაკიმ იცოდა, რადგან ჩვენ ერთი სოფლიდან ვართ. მაგრამ ქორწილის შემდეგ მან დაცინვა დამიწყო და მეუბნებოდა, რომ ის ჩემს გვერდით გამხდარი ძმასავით გამოიყურებოდა, რომელსაც მთელ ტკბილეულს მე ვართმევ. ერთად ვიცინოდით…
გათხოვებამდე არაერთხელ ვცადე წონაში დაკლება – არ გამოდიოდა. შემდეგ დავიწყე კალორიების დათვლა, უფრო ხშირად ჭამა, მაგრამ მცირე ულუფებით, ჯანსაღ კვებაზე გადავედი, მოვაწესრიგე წყლის ბალანსი – და ყველაფერი კარგად წარიმართა. ეს თქვენც შენიშნეთ, მეგობრებმაც და ნაცნობებმაც – ყველა მაქებდა, აკაკის გარდა. ჩემი მეუღლე აგრძელებს ჩემს გაკრიტიკებას ჭარბი წონის გამო, მიუხედავად იმისა, რომ 15 კილოგრამი დავიკელი. მან არ შეწყვიტა ჩემი შერცხვენა…
ახლა ორსულობის მესამე თვეში ვარ. ბავშვი ორივეს გვინდა. მაგრამ აკაკი მეუბნება, რომ დიდ შედეგს ვერ ხედავს. მუცელზე ნაკეცს თითებით იჭერს და მაჩვენებს: ნახე რამდენი სიმდიდრე დაგიგროვდა… ძალიან მწყინს. კიდევ 2 კილო დავიკელი, მაგრამ ის ვერ ამჩნევს. ფეხმძიმობისას ისევ მოვიმატებ, მერე რა იქნება?!
ბავშვი უნდა იკვებებოდეს, რომ სწორად განვითარდეს. განწყობაც კარგი უნდა მქონდეს, ვიცი, წავიკითხე ამის შესახებ. მაგრამ მოდუნებული ვარ, არანაირი აქტივობა არ მინდა… სულ უფრო ხშირად ვფიქრობ: ღირს თუ არა ჩემი მეუღლის კრიტიკისა და საწყენი სიტყვების ატანა ?
გოგონა ძალიან შემეცოდა. იქნებ ის და აკაკი ექიმთან ერთად უნდა წავიდნენ და იქ განიხილონ ყველა ეს პრობლემა? უნდა იკითხონ, რა და რამდენი უნდა ჭამოს მომავალმა დედამ, როგორ დაეხმაროს საკუთარ თავს და ნაყოფს, როცა შფოთვა და სევდა სძლევს. აუცილებლად წამოიჭრება თემა მომავალი მამის როლის შესახებ ბავშვის მოვლაში. იქნებ აკაკიმ მოუსმენს …
და მაინც, რატომ “იყინება” წონა წონის დაკლებისას? ასეთ მდგომარეობას, როდესაც წონა თითქოს იყინება 4-6 კვირის განმავლობაში და მერყეობს სხეულის მთლიანი წონის ერთ პროცენტში, ეწოდება წონის დაკლების პლატო.
მაიოს კლინიკის კვებისა და კლინიკური მედიცინის კათედრის დოცენტი დონალდ ჰენსრუდი ამბობს: „თითოეული ადამიანის წონა ადრე თუ გვიან აღწევს “პლატოს” მდგომარეობას. პრობლემა ის არის, ასეთი პერიოდი უფრო ადრე დგება, ვიდრე ადამიანებს სურთ. ამიტომ, ისინი იმედგაცრუებულნი არიან და წყვეტენ წონის კლებას”.
მისი კოლეგა, ტრენერი ბრედ დიტერი გვირჩევს, გავაანალიზოთ ჩვენი ქცევა: შესაძლოა, დავიღალეთ წონის დაკლების პროგრამის დაცვით და შევწყვიტეთ კალორიების დათვლა, ნაკლებს ვვარჯიშობთ, ვიდრე თავიდან (ეს ხშირად ხდება ცივ სეზონზე გადასვლისას).
გახსოვდეთ, რომ დიდი მნიშვნელობა აქვს ძილის რეჟიმს და სტრესის არსებობას. ხანმოკლე (7 – 6 საათზე ნაკლები) ძილი იწვევს მეტაბოლიზმის გაუარესებას და ჭარბი წონის დაგროვებას.
ქრონიკული სტრესის დროს იზრდება სტრესის ჰორმონის კორტიზოლის გამომუშავება, რაც იწვევს მადის მატებას და პრობლემების “შეჭმას“. დამახასიათებელი ის არის, რომ ამ დროს მავნე საკვები გიზიდავს.
რჩევები
სასარგებლოა იმის გაგება, რომ თითოეული ადამიანის სხეული ინდივიდუალურია და ყოველთვის არ მუშაობს სტერეოტიპი, რომ რაც უფრო გამხდარია, მით უკეთესია. მნიშვნელოვანია სპეციალისტთან ერთად განსაზღვროთ თქვენთვის ოპტიმალური წონა და მისი მიღწევის პროგრამა.
წონის დასაკლებად და ოპტიმალური წონის მისაღწევად, ტრენერი დიტერი გვირჩევს:
- 1. ერთი კვირის განმავლობაში აწონეთ საკვების პორციები და გაითვალისწინეთ მასში შემავალი კალორიები.
- 2. მინიმუმამდე შეამცირეთ ალკოჰოლური და გაზიანი სასმელების მოხმარება, ან უარი თქვით მათზე.
- 3. მეტი იმოძრავეთ. შესაძლოა, დაგჭირდეთ ვარჯიშების ტიპის, მათი ინტენსივობის, მოცულობის და სიხშირის შეცვლა.
- 4. აკონტროლეთ ძილი და სტრესი.
- 5. მიირთვით დაბალკალორიული საკვები. მათ მონაცემებს თქვენი საძიებო სისტემა მოგაწვდით. თქვენ აუცილებლად მიაღწევთ წარმატებას.
თუმცა მე მოსვენებას არ მაძლევს ის გრძნობა, რომ იას მწუხარების მიზეზი წონის დაკლების პლატოზე გაჩერება არ არის.
