მებოსტნეებს ძირითადად ორი სახეობის ნიორი მოჰყავთ: ზამთრის და საგაზაფხულო. პირველი ირგვება ზამთრისთვის, ხოლო მეორე – გაზაფხულზე. ამიტომ, ახალბედა მებოსტნეებს აინტერესებთ, როდის უნდა ამოთხარონ წელიწადის სხვადასხვა დროს დარგული ნიორი.
როდის უნდა ამოთხაროთ ნიორი
ზამთრის ნიორი ირგვება შემოდგომაზე პირველ ყინვამდე, როცა მთელი მოსავალი უკვე აღებულია. ირჩევენ მისთვის შესაფერის ნაკვეთს, ბარავენ და შერჩეულ კბილებს მიწაში რგავენ. გაზაფხულზე, როცა თოვლი დნება, ის მაშინვე იძლევა პირველ ყლორტებს. ზაფხულში, ზამთრის ნიორი ისრების ფორმირებას იწყებს – მომავალი ყვავილედების. როდესაც ისრები იხვევა, ისინი ძირში უნდა მოიჭრას. ამას იმიტომ აკეთებენ, რომ ბოსტნეულმა ენერგია არ დახარჯოს ყვავილობასა და თესლის მომწიფებაზე და ყველა სასარგებლო ელემენტი თავში დაგროვდეს.
გამოცდილი დიასახლისები გვირჩევენ თითო ყვავილედის დატოვებას სხვადასხვა ნაკვეთში, რათა დადგინდეს ბოსტნეულის სიმწიფის ხარისხი და მოსავლის აღებისთვის მზადყოფნა. ისარი გაიწელა და გასწორდა – ეს ნიშნავს, რომ ნივრის ამოთხრის დროა!
ზოგიერთი მებოსტნე თესლის გახსნას ელოდება, თუმცა ეს არ არის აუცილებელი წინაპირობა მიწიდან ნივრის თავების ამოსაღებად. შეგიძლიათ ორიენტირდეთ ღეროებზე ქვედა ფოთლების მდგომარეობით: ფოთლები მეოთხემდე გაშრა – შეგიძლიათ ბოსტნეული აიღოთ.
მაგრამ, როგორ მოვიქცეთ ზამთრის ნივრის შემთხვევაში, რომელიც არ ყვავის და ისრებს არ უშვებს? ამ შემთხვევაში, უნდა დააკვირდეთ ფოთლების ფერს. თუ ისინი გაყვითლდა და ხმება, ნუ დააყოვნებთ ბოსტნეულის ამოთხრას.
ნივრის მოვლა
საგაზაფხულო ნიორს ჩვეულებრივ ადრე გაზაფხულზე რგავენ, მაგრამ ზომიერ ადგილებში, სადაც ძლიერი ყინვები არ არის, ზოგიერთი მებოსტნე ნიორს რგავს ზამთრისთვის. ეს ხელს უწყობს ბოსტნეულის სწრაფ აღმოცენებას ადრე გაზაფხულზე. მაგრამ უნდა გვახსოვდეს, რომ ნიორი ძლიერ სიცივეს ვერ უძლებს. საგაზაფხულო ნიორი, ჩვეულებრივ, ისრებს არ იკეთებს და არ ყვავის. მისი მომწიფების ხარისხს განსაზღვრავს მცენარის მდგომარეობა: ფოთლები მასიურად გაყვითლდა – შეგიძლიათ აიღოთ მოსავალი.
ნივრის მომწიფების პროცესი ჩვეულებრივ ივლისში სრულდება. ჩვენი წინაპრები ხელმძღვანელობდნენ პეტრე-პავლობის საეკლესიო დღესასწაულით, რომელსაც სტაბილური თარიღი აქვს – 12 ივლისი. ნივრის მოსავალს დღესასწაულის წინა დღეს იღებდნენ ან მისი დასრულების შემდეგ.
მაგრამ კლიმატი თანდათან იცვლება და ამინდის პირობები შეიძლება ძალიან განსხვავებული იყოს. ამიტომ მოსავლის აღებისას საჭიროა ყურადღება გამახვილდეს თავად ნივრის თავების მდგომარეობაზე. მაღალმა ტენიანობამ შეიძლება ბოსტნეულის ლპობა გამოიწვიოს.
ასეთ შემთხვევებში რეკომენდირებულია ძალით არ ამოგლიჯოთ ნიადაგიდან ნივრის თავები, შემდგომი მათი გაფუჭების თავიდან ასაცილებლად. ზოგჯერ ნიორს ივლისის დასაწყისშიც იღებენ, რათა მოსავალი მაქსიმალურად შენარჩუნდეს. დააკვირდით მცენარეებს: ისინი თავად გეტყვიან, რომ მათი ამოღების დროა.
ნივრის მიწიდან დაუზიანებლად ამოსაღებად საჭიროა ნიჩბის გამოყენება. მცენარის ფესვები მსუბუქად უნდა შევარხიოთ მიწის მოსაშორებლად. თუ მიწა ძლიერად არის თავებზე მიწებებული, მაშინ შეგიძლიათ წყლის ჭავლით ჩამორეცხოთ. ნივრის დიდხანს დასველება არ შეიძლება.
დაკრეფილ ნიორს კრავენ ან წნავენ და თავდაყირა კიდებენ კარგად ვენტილირებად, წვიმისა და მზისგან დაცულ ადგილას. რამდენიმე დღის შემდეგ, მთელი მოსავალი გადააქვთ სხვენში, რათა თავები ბოლომდე გაშრეს. როდესაც ღეროები და ფოთლები მთლიანად გაშრება, ისინი უნდა მოიჭრას. ამის შემდეგ ნიორს ახარისხებენ, რჩეულ თავებს მომდევნო დარგვისთვის ინახავენ, დანარჩენს კი ტომრებში ყრიან შემდგომი მოხმარებისთვის.
