როგორ გახსენდებათ საბჭოთა ახალი წელი? აი, ტელევიზორში ნანატრი „ლურჯი შუქი“ ხალისიანად ჭიკჭიკებს, ნაძვის ხეზე გირლანდები და მრგვალი ბურთები კაშკაშებს. სამზარეულოდან ბებიის გაკეთებული კატლეტების სუნი გამოდის, საახალწლო სუფრაზე სალათების, ლაბის და სხვადასხვა წასახემსებლის ნატურმორტი იშლება. საღამოც დადგა, სტუმრები, დეფიციტური შამპანური, ცეკვები და ჭიქების ჭახუნი ზარების რეკვაზე. რა კარგი იყო!
უმეტესობა ჩვენგანმა საბჭოთა კავშირის ნაწილი თან წაიღო და დღემდე გულში ინახავს. ვფიქრობთ, რომ სსრკ–ში სადღესასწაულო მაგიას მარტივი ახსნა აქვს. ეს არის ბავშვობა, ახალგაზრდობა, ძალის და იმედის აყვავება! სწორედ ადამიანი ალამაზებს ადგილს და ანიჭებს აზრს ნივთებს და მოვლენებს და არა პირიქით. გვეთანხმებით? გავიხსენოთ, როგორი იყო კლასიკური სადღესასწაულო სუფრა ახალ წელს სსრკ–ში.
სადღესასწაულო სუფრა ახალ წელს
წასახემსებლები – მწნილები
საბჭოთა დიასახლისის საყინულეში ზაფხულში რომ შეგეხედათ, ალბათ, აღმოაჩენდით საახალწლო წვეულებისთვის პროდუქტების მარაგს. დეფიციტი, როგორ მის გარეშე. იღბლიანები ქილა წითელი ან შავი ხიზილალის პოვნას ახერხებდნენ. საბჭოთა კავშირის პერიოდში იყო დრო, როცა ასეთ კონსერვს ტვირთად აძლევდნენ ან სასაცილო ფასად ყიდდნენ, მაგრამ ყველა კუთხეში და ყველას არ შეხვდა. დელიკატესს ბლინებთან ან თეთრ ფუნთუშასთან და კარაქთან ერთად მიირთმევდნენ.
შებოლილი ძეხვი ძვირი ღირდა და გაყიდვაში იშვიათად ჩნდებოდა, ამიტომ მდიდარი და მოხერხებული დიასახლისების სუფრას ამაყად ამშვენებდა. იგივე ლორს ეხებოდა. წვნიანი და ცხიმიანი ნაწილი სენდვიჩებზე გამოიყენებოდა, ხოლო ქონი, კიდეებიდან აღებული, შესაწვავად გამოიყენებოდა.
მწნილი აუცილებლად იყო. თითქმის ყველა დიასახლისმა იცოდა სოკოს მარინადის ან მწნილების მომზადება. კლასიკური კიტრი და პომიდორი აუცილებლად! დამატებით, ლაბა ღორის ფეხებიდან და კერძები იაფი და ხელმისაწვდომი თევზიდან. სხვა საქმეა დაკონსერვებული ქარსალა. ხალხი მზად იყო მთელი ქალაქი შემოევლო, რომ ყველამხრივ ოქროს თევზი ეპოვა და სენდვიჩზე ამაყად დაედო.
პროგრამის მთავარი ნაწილი: ძირითადი კერძები
იაფი კარტოფილი, სტაფილო, ჭარხალი, ხახვი და კვერცხი ეგზოტიკურად არ ითვლება, ამიტომ ახალ წელს სტუმრებს სთავაზობდნენ სალათებს „ქაშაყი ქურქის ქვეშ“ და ოლივიე. სალათებს ვედროებით ამზადებდნენ და დარჩენილს კიდევ მთელი კვირა ჭამდნენ. მოსახერხებელი და მომგებიანი ტრადიციაა.
სადღესასწაულო სუფრაზე ხორციდან ხვდებოდა გამომცხვარი ქათამი ან იხვი. გამხდარი, ნატანჯი და ზოგჯერ გალურჯებული, მაგრამ ყოველთვის ნატურალური. აკეთებდნენ დაბეგვილ ხორცს, კატლეტს, ხორცის რულეტს, ზოგჯერ ღვიძლს წვავდნენ ან პაშტეტს ამზადებდნენ.
სადღესასწაულო სუფრა ახალ წელს: დესერტები და სასმელები
პირველ რიგში, კანფეტები, რომლის შოვნასაც ახერხებდნენ. ხშირად ნაკრებს იღებდნენ, იშვიათად – წონით. ბავშვები მზად იყვნენ, ლოყები გაევსოთ დეფიციტური შოკოლადებით „მიშკა ნა სევერე“, „კრასნი მაკი“ და „ბელოჩკა“. ზოგჯერ ბალტიისპირეთის ქვეყნებიდან შემოდიოდა იშვიათი „კოროვკა“. დიდი გამართლება იყო შოკოლადში ამოვლებული ზეფირის ან ბავშვებისთვის ძნელად ასაწევი ნამცხვრების ყუთის შოვნა.
დიასახლისები ხშირად თავად აცხობდნენ ტორტებს და იშვიათად ყიდულობდნენ მაღაზიებში. ზოგჯერ გასაყიდად გამოჰქონდათ ნაყინის ტორტი, რომელიც მაშინვე იყიდებოდა. ვინც ვერ ასწრებდა ყიდვას, უწევდა დაკმაყოფილება ნაყიდი ან ხელნაკეთი „ნაპოლეონით“, „პრაღით“, „ჩიტის რძით“ და სხვა დესერტებით.
საზღვარგარეთული ხილი, როგორიცაა მკვახე ბანანი, ხვდებოდა მას, ვისაც გრძელი რიგი არ აშინებდა. სეზონური მანდარინი ხშირად იყო პატარა, ნაოჭებიანი და მჟავე. სამაგიეროდ, ბევრი დიასახლისი ქმნიდა დესერტებს ჟელატინის, ყავის, რძის, კაკაოს და გაყინული კენკრის საფუძველზე! დახვეწილი და გემრიელი!
შამპანურის გარდა სუფრაზე აუცილებლად იყო ღვინო. იშვიათად – არაყი და სხვა ძლიერი ალკოჰოლური სასმელი. სოფლის პროდუქტებისგან დამზადებული ნაყენი საახალწლო სუფრაზე ადგილს იკავებდა. ბავშვებისთვის, არამსმელი ხალხისთვის ამზადებდნენ ქარხნულ სიროფებს და გაზიან წყალს, საბედნიეროდ სიფონი სახლში ყველას ჰქონდა.
ძველი ტრადიცია: დავივიწყოთ თუ მოვიშოროთ?
რიგითი თანამშრომელი და ინჟინერი 80–120 მანეთის მოკრძალებული ხელფასის მიუხედავად მაინც ახერხებდა მდიდარი სუფრის გაშლას. ახალ წელს პროდუქტები ოჯახის ბიუჯეტს არ აზარალებდა, მაგრამ პროდუქტების მომარაგების ჩვევა ბევრი თაობის მეხსიერებაში ჩაიბეჭდა ფრაზით: „ხელი არ ახლო, ახალი წლისთვისაა!“ მომარაგება დღეს ეკონომიურობის ნიშნად ითვლება, ხოლო დელიკატესის ყიდვა წამიერი სიამოვნებისთვის – მფლანგველობად.
დიახ, მსოფლიოში ბოლოდროინდელმა მოვლენებმა კვალი დატოვა ჩვენს ცხოვრებაში. ვუბრუნდებით ბაბუების ანდერძს: მოიმარაგეთ კონსერვები, სანთლები და ასანთები, მშრალი ორცხობილა. როცა მშვიდობა დადგება, როგორ გავაგრძელებთ ცხოვრებას – მომავლის შიშით თუ აქ და ახლა? ფსიქოლოგები ამბობენ: გადადებული ცხოვრების სინდრომი არის შფოთვის, უკმაყოფილებისა და სევდისკენ მიმავალი გზა.
