ოჰ, რა ტკბილია ჯადოსნური ბავშვობის გახსენება! აი, ზაფხულის არდადეგებზე ბებიას სოფელში ესტუმრე, წინ გელის თავგადასავლებით სავსე უდარდელი სამი თვე მოსაწყენი საშინაო დავალებების და გაკვეთილების გარეშე. ასევე მსოფლიოში ყველაზე გემრიელი სოფლის საჭმელი. მთელი დღე სუფთა ჰაერზე ყოფნის შემდეგ ორივე ლოყის გავსება უმაღლესი ნეტარება იყო. ბებიის მიერ მომზადებული ცხელი ოლადები, ხაჭოკვერები, ღვეზელები ჭიქა ტკბილ რძესთან ერთად, ახალი თაფლი, მოხარშული კარტოფილი შემწვარ ღორის ქონთან, ნიორთან და კამასთან ერთად ან მარილმოყრილი შავი პური! გემრიელობა! გავიხსენოთ, რას უმზადებდნენ საბჭოთა ბებიები შვილიშვილებს.
სოფელში ბებიასთან
დღეს მარტივად შეგიძლიათ მიხვიდეთ უახლოეს სასურსათო მაღაზიაში და შეიძინოთ საზღვარგარეთული „სნიკერსი“, „ბაუნტი“ და „ემენდემსი“ ნებისმიერი გემოვნების და ფერის მიხედვით. აი, 50–60–იან წლებში პროდუქტების ასეთი სიმრავლე უცხო იყო. ბავშვები ბებიებს მუდმივად ევედრებოდნენ ტკბილეულის გაკეთებას.
მოხუც ქალებს საზრიანობა არ აკლდათ! ისინი შესქელებულ რძეს ხარშავდნენ, შაქარს ტაფაზე წვავდნენ. ყინულკარამელსაც აკეთებდნენ, შაქრით და რძით წელვად კანფეტებს ამზადებდნენ, ფხვიერ ორცხობილებს აცხობდნენ. დილიდან პატარებს ელოდათ მთელი მთა ახალგამომცხვარი ბლინები, ხაჭოკვერები ან არაჟნის ფუნჩულები. ფუმფულა ფუნთუშები და ჭიქა რძეც სიხარულს იწვევდა.
ზოგჯერ კანფეტების ნაცვლად მარჯვე მოხუცები პარიონკას ამზადებდნენ. ეს ძველი კერძია, რომელიც მზადდება ჭარხლის, სტაფილოს, თავგამურის ან ბოლოკისგან. ბოსტნეულს მოგრძო ნაჭრებად ჭრიდნენ. შემდეგ ღუმელში თუჯის ქოთნებში უწყლოდ დიდხანს ხარშავდნენ. ტკბილი და სასარგებლო გამოდიოდა.
თუ ბებიას საფუტკრე ჰქონდა, ჩათვალეთ, ჯეკპოტი აიღეთ. ახალი თაფლი პირდაპირ ფიჭიდან შეგეძლოთ მიგერთვათ და სოფელში მეგობრებსაც გამასპინძლებოდით.
მარტივი ორცხობილისგან „იუბილეინოე“ დესერტი შეგეძლოთ მოგემზადებინათ. უსვამდნენ კარაქს, თაფლს ან მურაბას. ზემოდან კიდევ ერთ ორცხობილას ადებდნენ და ტკბილ სენდვიჩს სიამოვნებით მიირთმევდნენ. ზოგი შოთხვს ან ჟოლოს შაქარს ურევდა, ცოტა წყალს უმატებდა და არომატულ პასტას პურს უსვამდა.
ბევრი რომ არ ეწვალათ, ახალი კენკრით სწრაფ დესერტს ამზადებდნენ. დიდ ფინჯან შავ და წითელ მოცხარს, ხურტკმელს და ჟოლოს აგროვებდნენ, შაქარს ურევდნენ და ბედნიერად ქანაობდნენ ჰამაკში, ტკბებოდნენ ზაფხულის ტკბილ–მჟავე ელეგიით.
სირბილით სასადილოდ!
სადილზე და ვახშამზე ბავშვებს ელოდათ ნოყიერი წვნიანი ჯერ კიდევ დილით მოყიყინე მამლაყინწასგან. მეორე კერძად – კარტოფილი სხვადასხვა ვარიანტით. შემწვარი კარტოფილი ახალდაკრეფილი მჭადა სოკოთი და მელისყურათი, არომატულ მზესუმზირის ზეთში მოხარშული ან უბრალოდ მოხარშული კარტოფილი ნივრით და მარილით.
გოჭის დაკვლისას ხელნაკეთი ძეხვის, სისხლიანი ძეხვის, კატლეტის, ლაბას, მოხარშული ხორცის და გადამდნარი ქონის დრო დგებოდა. ბავშვებს ხვდებოდათ გამომცხვარი ღორის ყურები ან კუდი. მათ სუფთა ჰაერზე ვჭამდით, ღორის დაკვლას უშიშრად ვუყურებდით. სუსტი ნერვებისთვის სანახაობა არ იყო, ჩვენც უშიშრები გავიზარდეთ.
მშიერი ბავშვი არაფერს თაკილობდა. შეეძლო დაერბია ვიღაცის კვლები მჟაუნათი, დაელია აკაციის ყვავილების ტკბილი წვენი ან ეჭამა კოწახურის მჟავე ფოთლები.
მაშინ ჩიფსების, კრეკერების და სწრაფი მომზადების ატრიის შესახებ არ ვიცოდით. რომ არ მოგვშივებოდა, გარეთ გავდიოდით შავი პურით ხელში, რომელზეც უხვად იყო მოყრილი მარილი და გახეხილი ნიორი. დელიკატესს ბევრი ვარიანტი ჰქონდა: პურზე შეგეძლო კარაქის წასმა და მარილის მოყრა ან წყალში დასველება და შაქრის მოყრა. თუ ბებიის გამომცხვარ თეთრ პურს მარგარინს ან თაფლს წაუსვამდი, ასეთ გემრიელობას ვერ მოწყდებოდი.
სოფელში ბებიასთან: მაღაზიის დესერტები
ბებიის მიერ მომზადებული კერძების შემდეგ ადგილობრივ მაღაზიაში გასვლა და კანფეტებით ჯიბეების გავსება შეგეძლო. იმ დროს კარგ შოკოლადს ოქროს ფასი ჰქონდა, ამიტომ ახალგაზრდობამ კბილების გამძლეობა გამოსცადა ირისით „კის–კის“, რძიანი პომადურით „შკოლნიე“ ან „მორსკიე კამეშკი“ – ფერადი შაქრის ჭიქურა ქიშმიშით.
იღბლიანი იყავი, თუ იპოვიდი მიწისთხილს მყარი შაქრის ჭიქურით. ვისაც ღეჭვა უყვარდათ, მაღაზიაში მოჰქონდათ ყავა რძით და კაკაო დაპრესილ კუბებში. ზოგი მას მდუღარე წყალს ასხამდა და სვამდა. მაგრამ შოკოლადის კუბების ღეჭვა უფრო გემრიელი იყო, კიდევ უკეთესი იყო კისელის ბრიკეტი ან ხილი–მარწყვის ჩაი ფილებში.
ყოვლისმჭამელი საბჭოთა ბავშვები გიჟდებოდნენ შვრიის ღერღილზე, რომელსაც კაკაოს გემო ჰქონდა, მაგრამ ბევრად უფრო მკვებავი იყო. მას ამზადებდნენ მარცვლეულისგან: ჯერ ასუფთავებდნენ, შემდეგ ორთქლზე ხარშავდნენ, აშრობდნენ, შემდეგ მსუბუქად წვავდნენ და ნაყავდნენ. შემდეგ ცივ წყალს ურევდნენ და მარილს ამატებდნენ. შესქელებული ფაფა პლასტილინივით შეგეძლოთ გამოგეძერწათ, შემდეგ ხელნაკეთი ფიგურები სიამოვნებით გეჭამა.
