მიკვირს, როცა ამბობენ, რომ საბჭოთა დროს ღარიბული ცხოვრება იყო. რა თქმა უნდა, ყველას საკუთარი მოსაზრება აქვს ხელფასის, საცხოვრებლის, პროდუქტების და ცხოვრების ხარისხის შესახებ. იმ დროში მცხოვრები ხალხმა შეთანხმება დღემდე ვერ შეძლეს. ბევრ კამათს შორის ერთი რამ უცვლელია – ახალი წლის თბილი მოგონებები სსრკ–ში.
როდის როგორ, მაგრამ ამ და მიმდინარე საშობაო დღესასწაულებზე თითქმის ყველას მაცივარი სავსე იყო პროდუქტებით, რომლიდანაც ამზადებდნენ გემრიელ კერძებს მთელი ოჯახისთვის. მშობლები თითქმის ყოველთვის ყიდულობდნენ ახალ ნამცხვარს ან ტორტს ყავაზე მისაყოლებლად, ხოლო ცხელი კერძად დედა ამზადებდა არა მხოლოდ ოჯახურს საწებლით, არამედ გემრიელ ხინკალს საქონლის ხორცით.
ახალი წელი სსრკ–ში: როგორ ემზადებოდნენ დღესასწაულისთვის 40 წლის წინ?
მაშინ კარგი იყო? სამართლიანად მსჯელობა რთულია. ბევრი რამ საცხოვრებელ რეგიონზე იყო დამოკიდებული. სსრკ–ს სხვადასხვა კუთხეში მოქალაქეები მართლაც განსხვავებულად ცხოვრობდნენ. სადღაც საბაზისო პროდუქტების მწვავე დეფიციტი იყო, ზოგან კი იმ დროის ნებისმიერი დელიკატესის ყიდვა შესაძლებელი იყო.
ალკოჰოლი, ძირითადად, იყო შამპანური, არაყი და ღვინო. სწორედ სსრკ–ში გაჩნდა სურვილების ჩაფიქრების ტრადიცია, სანამ საათი 12–ს ჩამორეკავდა. უნდა მოგესწროთ სურვილის ჩაფიქრება, პატარა ფურცელზე დაწერა, ამ ფურცლის დაწვა, ფერფლის ჩაყრა შამპანურში და ბოლო წვეთამდე დალევა.
სუფრაზე აუცილებლად იყო ძეხვი და ყველი. იქვე სენდვიჩები არომატული ქარსალით და თხლად დაჭრილი კიტრი. ძეხვის ხარისხს განხილვა არ სჭირდება. ცნობილია, რომ მას გოსტის სტანდარტების მიხედვით ამზადებდნენ. ის ძეხვი არაა, რომელსაც ახლა ვყიდულობთ მაღაზიებში, თან გადაჭარბებულ ფასად.
რა თქმა უნდა, საახალწლო სუფრა ვერ ჩაივლიდა სალათების „ქაშაყი ქურქის ქვეშ“, ოლივიეს და „მიმოზას“ გარეშე. ჩვენს ოჯახში საახალწლო დღესასწაულებზე ხორცის ლაბა აუცილებლად იყო. დედა ძალიან ცდილობდა და წინასწარ ამზადებდა. პირადად, შემიძლია დავასკვნა, რომ სსრკ–ში საახალწლო სუფრა საკმაოდ მდიდარი იყო. მეგობრებთან და ნათესავებთანაც სტუმრობისას ბევრი გემრიელი და ლამაზი კერძის პოვნა შეიძლებოდა. ყველა ნაყრდებოდა, რაც მთავარია, ყველაფერი მაღალი ხარისხის პროდუქტებისგან მზადდებოდა.
როგორ ემზადებოდა სსრკ ახალი წლისთვის
ადგილობრივი მთავრობის გადაწყვეტილებით ქუჩები ირთვებოდა, ეწყობოდა საშობაო ბაზრობები და ნაძვის ხის ბაზრობა. ეს ყველაფერი ახალი წლის გარეთ აღნიშვნას შესაძლებელს ხდიდა. ხმის ჩამწერი სტუდიები ყველას სთავაზობდა სადღესასწაულო მილოცვების ჩაწერას და შეტყობინების გაგზავნას მეგობრებისა და ოჯახის წევრებისთვის. რადიოში ჰქონდათ სპეციალური მისალოცი საათები, როცა ხალხს შეეძლო დარეკვა და საახალწლო მილოცვის თუ სურვილების გადაცემა. ახალი წლის ღამეს ყველაფერი ამ მნიშვნელოვან მოვლენას გახსენებდა.
პროდუქტების მომარაგება და გენერალური დალაგება
აღსანიშნავია, რომ 1 იანვარი ყოველთვის არ იყო დასვენების დღე. ეს მხოლოდ მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ შემოიღეს. თუმცა ისეთი გრძელი საახალწლო არდადეგები არ იყო, როგორც ახლაა: 2 იანვარს ყველა სამსახურში უნდა გასულიყო. მხოლოდ ბავშვები ისვენებდნენ.
დღესაც, დღესასწაულების წინა დღეს, როცა მაცივრიდან რაიმე გემრიელის ჭამა გვინდა, გვესმის: „არ შეეხოთ, ეს ახალი წლისაა“. ასეთი პოპულარული ფრაზის ფესვები სსრკ–დან მოდის, როცა ყველაფერს იმარაგებდნენ: მანდარინი, ხორცი, თევზი, კანფეტი და სხვა საქონელი, რომლის დიდხანს შენახვაც შეიძლებოდა.
ახალ წლამდე 2 კვირით ადრე ოჯახის თითოეულ წევრისთვის სავალდებული იყო გენერალური დალაგება: იატაკის მოწმენდა, ხალიჩების რეცხვა, კარადაში რევიზია და გარდერობის გადახედვა. 1 იანვრისთვის ბინა კრიალა და სუფთა უნდა ყოფილიყო.
ზიზილ–პიპილები და „წვიმა“ მთელ სახლში, ქაღალდის ფიფქები ნაძვის ხეზე, ბამბა, რომლიც თოვლის როლს ასრულებდა. დიახ, საბჭოთა ხალხს უყვარდა კრეატიულობა და დეკორაციებს არ იკლებდა. რა თქმა უნდა, ახალ წელს დიდ ოთახში იდგა ნაძვის ხე – მწვანე სურნელოვანი ხე შუშის სათამაშოებით, წვერზე ვარსკვლავით და ძირში საჩუქრებით.
ეს იყო დრო ინტერნეტის გარეშე, ამიტომ ახალ წელს მიღებული იყო მისალოცი ბარათების გაგზავნა. მაშინ შეტყობინებას სოციალურ ქსელში ვერ გააგზავნიდი, ხოლო ყველასთვის საჩუქრების შესაძენად ფული საკმარისი არ იყო. ასე საახალწლო ბარათების გაგზავნის ტრადიცია დაიწყო. იცოდით, რომ საბჭოთა კავშირში ყოველწლიურად, დღესასწაულის წინა დღეს დაახლოებით 3 მლნ ღია ბარათი გამოდიოდა?
სსრკ–ში ციტრუსი პოპულარული საჩუქარი იყო, რადგან სხვა ხილი უბრალოდ არ იყიდებოდა. ძირითადად, მანდარინი საქართველოდან კავშირის სხვა ქვეყნებში გადიოდა. მანდარინის მოყვანის კულტურა კარგად ჩამოყალიბებული იყო, ამიტომ ციტრუსის დეფიციტი არ იყო. კიდევ ერთი მიზეზი, რატომ უყვარდათ ეს ხილი – კაშკაშა ფერი, რომელიც ფერებს მატებდა და განწყობას ამაღლებდა.
დაგვეთანხმეთ, აღარ იქნება ისეთი განწყობა ახალ წელს, როგორც საბჭოთა კავშირის დროს იყო. ყველა, დიდიან–პატარიანად, დღესასწაულის მოლოდინის სიხარულით ივსებოდა. მარტივი სუფრა იშლებოდა, მაგრამ ყველა გულწრფელი ბედნიერებით და მადლიერები იყო სავსე. ოჰ, ნოსტალგია მომაწვა!
