სკოლის დრო ყველაზე თბილი, სასიამოვნო მოგონებებია. პირველი მეგობრობა, პირველი სიყვარული, ახალი ცოდნა. სკოლა გვასწავლის არა მხოლოდ ალგებრას და ფიზიკას, არამედ სოციალურ ადაპტაციას. საზოგადოებაში ქცევის ნორმები, განათლებულობა, აღზრდა, სხვისი შრომის პატივისცემა – ეს ყველაფერი საბჭოთა სკოლაში გვასწავლეს. თუმცა სსრკ–ში განათლების სისტემა აკრძალვებით სავსე იყო. აი, ახლა ვუყურებ, როგორ სწავლობს ჩემი შვილიშვილი და ვიხსენებ, რისი გაკეთება არ შეიძლებოდა სკოლაში ადრე.
ახლანდელმა თაობამ აკრძალვები უბრალოდ არ იცის. სკოლის ფორმა არ არის, სკოლაში ყველას შეუძლია თავის გამოხატვა ისე, როგორც სურს. თვითგამოხატვა იწყება არა მოზარდობის პერიოდში, არამედ პირველი კლასიდან. ჩვენ დროს ყველაფერი გაცილებით მარტივად იყო – ერთნაირი რვეულები, ფორმები და მოკრძალება. ისინიც, რომელთა მშობლებს ჰქონდათ მაღალი ხელფასი ან სხვა პრივილეგია, ძირითადი მასისგან დიდად არ გამოირჩეოდნენ. რაღაც განსხვავებულის ყიდვა რთული იყო, მაღაზიებში ერთი და იმავე ტიპის საქონელი იყიდებოდა.
აკრძალვები სკოლაში
სკოლის ადმინისტრაცია და მასწავლებლები მოსწავლეების გარეგნობას მკაცრად აკონტროლებდნენ. ბიჭებისთვის აკრძალული იყო მოკლე შარვალი და მოუწესრიგებელი გარეგნობა. თუ მოსწავლე სკოლაში მივიდოდა დახეული ქურთუკით ან ჭუჭყიანი პერანგით, მაშინვე საყვედურობდნენ. ამავდროულად, სვიტერის ჩაცმა, თუნდაც კოსტიუმის ქვეშ არ შეიძლებოდა. ზამთარში ფანჯარასთან ჯდომისას თხელ პერანგში გაყინვა გვიწევდა. გოგოების მიმართ მეტ სიმკაცრეს იჩენდნენ. ქვედაბოლოს სიგრძე მკაცრად მუხლის შუამდე უნდა ყოფილიყო. რა ხრიკებს არ მიმართავდნენ გოგოები, განსაკუთრებით საშუალო კლასებში, რომ მასწავლებლებისგან მალულად ქვედაბოლო დაემოკლებინათ.
გოგოები სკოლაში გაშლილი თმით არ უნდა მისულიყვნენ. დიახ, თმა მჭიდროდ ჩაწნული უნდა ყოფილიყო. ეს წესი მაღალ კლასებშიც ვრცელდებოდა. ზოგიერთი მოსწავლე მე–10 კლასში თმას მოკლედ იჭრიდა და ამის გამოც მასწავლებლისგან საყვედურს იღებდა. არანაირი კოსმეტიკა, შეღებილი ფრჩხილები ან მასიური აქსესუარები. ყველა, ვინც მიდიოდა სკოლაში შეღებილი ტუჩებით ან წამწამებით, ტუალეტის ოთახში დასაბანად აგზავნიდნენ. თუ გოგოს ყური ჰქონდა გახვრეტილი, საყურე მარტივი და შეუმჩნეველი უნდა ყოფილიყო. ბეჭედი, საათი, ყელსაბამი მკაცრად აკრძალული იყო, დამამთავრებელ კლასებშიც.
აღზრდის მეთოდები სკოლაში
დაწყებით კლასებში პირველი გაკვეთილები სწორი ხელწერის განვითარებას ეთმობოდა. დიახ, ყველა კალიგრაფიით ვწერდით. ფანქრით ვწერდით, სანამ ასოები ნორმალურ ფორმებს არ მიიღებდა. ეს ახლა ვიცი, რომ კალიგრაფიული ხელწერა ტვინში ნეირონების კავშირების დამყარებას ხელს უწყობს. სწორედ ამიტომ, ჩვენი თაობა უკეთ ფიქრობს ლოგიკურად და ნებისმიერი სირთულის გადაჭრა შეუძლია. თუ ჩემს შვილიშვილს ტელეფონს წაართმევ, სულ დაიბნევა და პანიკაში ჩავარდება.
რატომღაც საბჭოთა კავშირში ცაციებს არ იღებდნენ. ცაციების გადამზადებას საბავშვო ბაღში იწყებდნენ. სკოლაში ფანქრის მარცხენა ხელში დაჭერა მკაცრად აკრძალული იყო. ჩემს კლასში იყო ცაცია ბიჭი, რომელსაც ძალიან უჭირდა თავის დაძლევა და მარჯვენა ხელით წერა. როცა მასწავლებელი ვერ ხედავდა, ფანქარი მარცხენა ხელში გადაჰქონდა და ისე წერდა. ერთხელაც მასწავლებელი მიუხვდა და მარცხენა ხელი მერხზე მიაკრა ისე, რომ ბიჭი ვერ განძრეულიყო. არადა ბუნებრივად ცაციები უფრო შემოქმედებით პიროვნებად ითვლებიან. რამდენი ნიჭი გაანადგურა საბჭოთა ორთოგრაფიულმა სისტემამ.
ჩვენ, ყველა ნელ–ნელა ვსწავლობდით რაღაცას და როგორღაც. სკოლის დამთავრებისას უკვე ვიცოდით, რა გვინდოდა გამოვსულიყავით. უფრო ზრდასრულები და დამოუკიდებლები ვიყავით. შესაძლოა, სწორედ სკოლის აკრძალვები გვეხმარებოდა მათი დაძლევის უჩვეულო მეთოდების პოვნაში. ეს უნარი ზრდასრულ ცხოვრებაში ძალიან გამოგვადგა.
