ადამიანს ახასიათებს საკუთარ მომავალზე ფიქრი და ოჯახის კეთილდღეობაზე ზრუნვა. რაც უფრო ღარიბია, მით უფრო სერიოზულად ეკიდება ამ საკითხს და ცდილობს გადადოს „შავი დღისთვის“. ვინაიდან საბჭოთა კავშირში მოქალაქეები ძირითადად მიზერულ ხელფასზე ცხოვრობდნენ, მუდმივად უწევდათ დაზოგვა და დაგროვება, რომ შეეძინათ კარგი ნივთი სახლისთვის ან ახალი ტანსაცმელი. ფული შემნახველი სალაროს წიგნაკში უბრალო ხალხს მომავლის სუსტ იმედს აძლევდა. აი, შევაგროვებთ და გავმდიდრდებით.
ფული შემნახველი სალაროს წიგნაკში
ფული შემნახველი სალაროს წიგნაკში კარგი იდეა, რომელსაც, სამწუხაროდ, განხორციელება არ ეწერა. მასზე არსებული თანხის დახარჯვა რთული იყო. რიგითი მოქალაქე მისი გამოყენებით ზოგავდა ფულს მაგალითად, სწავლისთვის ან ქორწილისთვის. იმ დროს პირად ავტომობილზე მხოლოდ რჩეულები ოცნებობდნენ, ამიტომ „მოსკვიჩის“ ან „ჟიგულის“ შესაძენად ფულს მხოლოდ ერთეულები აგროვებდნენ.
ბევრი მშობელი ცდილობდა, შვილებისთვის საწყისი კაპიტალი დაეგროვებინათ და ხელფასის ნაწილს ამ წიგნაკში ინახავდა შვილის სრულწლოვანებამდე. ზოგიერთ საწარმოში ბუღალტერთან წინასწარი შეთანხმებით თანამშრომლების ხელფასიდან გარკვეული თანხა ავტომატურად ირიცხებოდა მათ პირად შემნახველ წიგნაკში. ამისთვის, ფულის შემტანს არსად წასვლა სჭირდებოდა. მარტივი და მოსახერხებელი.
შემნახველი სალაროს წიგნაკში ზედმეტი ფული არ იყო. მათ გადასადებად ხალხს ბევრ რამეზე უარის თქმა უწევდათ. როდის აპირებდნენ რეალურად ცხოვრებას?! ახალი ტანსაცმელი, დასვენება და გართობა – ყველაფერი მომავლისთვის იყო გადადებული. მაშინ არაფერზე უარს ამბობდნენ მხოლოდ პარტიული თანამშრომლები, დირექტორები, მოადგილეები, თავჯდომარები და მსგავსი თანამდებობის პირები. მათ მაღალი ხელფასი ჰქონდათ, შემნახველი სალაროს წიგნაკში სოლიდური დანაზოგი ჰქონდათ და სხვებთან ერთად დაზარალდნენ, მაგრამ მათთვის ეს არ გახდა ტრაგედია, მუშებისა თუ გლეხებისგან განსხვავებით.
ფულის დანაზოგი
გახსოვთ სცენა ლეონიდ გაიდაის ფილმიდან „ივანე ვასილის ძე იცვლის პროფესიას“, სადაც ქურდი ამბობს რეპლიკას, რომელიც მოგვიანებით პოპულარული გახდა: „მოქალაქეებო, შეინახეთ ფული შემნახველ სალაროში, თუ, რა თქმა უნდა, გაქვთ!“? შემდეგ ქურდმა სტომატოლოგის ბინაში იპოვა არა მხოლოდ ქაღალდის კუპიურები, არამედ სამთავრობო სესხის ობლიგაციები (როგორც გაირკვა, რიგითი მოქალაქეების მოტყუების კიდევ ერთი გზა).
თუ საზოგადოების მდიდარ ფენას შეეძლო ფულის დაუდევრად შენახვა სახლში, რიგითი მოქალაქეები ფულს ინახავდნენ შემნახველ სალაროში, რომ „სისხლით ნაშოვნი“ არ დაეკარგათ. ბედის ირონია! აქ არ ვგულისხმობ ელდარ რიაზანოვის კომედიას, არამედ იმას, რომ ერთ მომენტში ეს დანაზოგი გაუფასურდა ყველასთვის, ვინც ვერ მოახერხა მისი გამოყენება სსრკ–ს დაშლამდე.
1991 წლის ფინანსური რეფორმის შედეგად საბჭოთა მოქალაქეების ყველა დეპოზიტი გაიყინა. მათი საერთო თანხა 220 მილიონი რუბლი იყო. ფული შემნახველი სალაროს წიგნაკში გადაიქცა უაზრო ჩანაწერებად: ადრე ამით შეიძლებოდა მანქანის, ბინის ან საყოფაცხოვრებო ტექნიკის ყიდვა, ახლა ამაზე მხოლოდ ოცნება დარჩა. ყველაფერი დაიშალა. დანაზოგი მირაჟივით გაქრა და სუსტი გულის მოქალაქეებისთვის ინფარქტის მიზეზი გახდა.
როდესაც ხელისუფლება ხალხს ზარალის ანაზღაურებას დაჰპირდა, ხალხი კილომეტრიან რიგებში ჩადგა, ფულის დაბრუნების იმედით. მალე მოტყუებულმა ინვესტორებმა გაიგეს კომპენსაციის ოდენობა, რომელიც ეკუთვნოდათ, და სიხარული მწარე იმედგაცრუებამ შეცვალა.
ბევრმა საერთოდ გადაიფიქრა იშვიათი დოკუმენტის ტუმბოდან ამოღება. მე ერთ–ერთი მათგანი ვარ. თავიდან ანგარიშიდან რაღაც თანხის მიღება მინდოდა, მაგრამ ჩემი აზრი მკვეთრად შეიცვალა, როცა გავიგე იმ მწირი თანხის შესახებ, რომელსაც იძლეოდნენ.
