ცოტა ხნის წინ გავიგე, რომ საბჭოთა სასადილოებში რძიან კისელს ამზადებდნენ. ამის შესახებ ჩემმა ქმარმა, ალექსანდრემ მითხრა. იმ დღეს სამსახურიდან დაბრუნდა გაბრაზებული და მშიერი. ახლა კიდევ რძიანი კისელი მომიმზადე – აღშფოთდა ქმარი, როცა ვახშამზე ქერის ფაფა შევთავაზე. კერძი ყველა წესის დაცვით მოვამზადე, კარაქით და ხორციანი საწებლით, მაგრამ ქმარმა მაინც ცხვირი ამიწია. მოდი, ჭამე – ვუბრძანე და სავსე თეფში წინ დავუდე. იწუწუნა და ორივე ლოყის მადიანად გავსება დაიწყო.
რძიანი კისელი
რძიანი კისელი თავიდან არ ამომდიოდა. ნუთუ ასეთი რამ შესაძლებელია? – ვკითხე ქმარს სერიოზულად. არ ვიცი, მაგრამ ჩემს დროს ბაღში კისელს რძით ამზადებდნენ – გაიღიმა აზიზმა ქმარმა და შევკრთი, როცა წარმოვიდგინე, როგორი იქნებოდა. დავუჯერე, თუმცა მსგავს სასმელზე პირველად გავიგე: დედაჩემს მსგავსი რამ არასოდეს მოუდუღებია, ხოლო ჩვენს სოფელში საბავშვო ბაღი გაცილებით გვიან გაიხსნა. სამაგიეროდ ჩემმა მეუღლემ საბჭოთა აღზრდის და კვების ყველა ეტაპი გაიარა. საბავშვო ბაღზე წარუშლელი შთაბეჭდილებები დარჩა და თავის მოგონებებს ხშირად მიზიარებს.
მენიუ საბავშვო ბაღში
დავიწყებ მენიუთი. საბავშვო ბაღში ბავშვებს აძლევდნენ კაკაოს, კომპოტს, ჩაის და კისელს, რომელსაც ხანდახან რძეზე ადუღებდნენ. ალექსანდრემ რძიანი კისელი მაშინვე უარყო, მაგრამ სხვები სიამოვნებით სვამდნენ. თეთრ სასმელთან ერთად შავ სიაში მოხვდა ხილის სახეობები. კომპოტი და ჩაი ყველას მოსწონდა, კაკაოდან ბევრს უწევდა თხელი გარსის მოხსნა.
ფაფებს შორის გავრცელებული იყო მანანის ფაფა. ეს მარცვლეული იაფი ღირდა, ამიტომ ხშირად ხარშავდნენ. ყოველ ჯერზე მასში გოროხები იყო. ბავშვები მის ჭამაზე უარს ამბობდნენ, ხოლო მომვლელები რიგებს შორის დადიოდნენ და ბავშვებს ხელში კოვზის დაჭერას აიძულებდნენ. სკოლაში „ოფიციალური“ მანანის ფაფა რომ არ გამესინჯა, ალბათ, ვერ გავიგებდი, რატომ არ სურდა ჩემს ქმარს საბავშვო ბაღში მისი ჭამა, რადგან დედაჩემი მანანის ფაფას ძალიან გემრიელად და გოროხების გარეშე ამზადებდა.
მე და ჩემი და ერთი თეფშიდან ვჭამდით. იმის გამო, რომ ჩემი და ტკბილეულის მოყვარულია და ყველაფრის დატკბობა უყვარს, თასის ნახევარი შაქრით უხვად მოყრილი იყო. შემდეგ თითოეული ჩვენგანი ფაფას „ჩვენი მხრიდან“ ვჭამდით. ახლა მესმის, რომ უფრო ადვილი იყო ორი თეფშის აღება, მაგრამ მაშინ ამაზე არავინ ფიქრობდა. რაც მთავარია, ვერთობოდით.
პატარა ბავშვებს შვრიის ფანტელების გემო არ მოსწონდათ, ალექსანდრეს კი მისი გარეგნობაც. ახლაც შვრიის ფაფის დანახვა არ უნდა. თუ საუზმეზე ბრინჯის ფაფა იყო, ბავშვებს დაძალება არ უწევდათ. თეფშებს სიამოვნებით აცარიელებდნენ. ჩემი ქმარი ადრეული ასაკიდან გულგრილი იყო ქერის ფაფის მიმართ, თუმცა სამხედრო სამსახურის პერიოდში ქერის ღირსეულად დაფასება შეძლო. როგორც გაირკვა, ყველაფერი შედარებით ისწავლება.
რძიანი წვნიანები
საბავშვო ბაღში რძიან წვნიანს ხშირად ამზადებდნენ. საბჭოთა მზარეულების გამოგონება, რომლებიც ცდილობდნენ მწირი მენიუს გამრავალფეროვნებას. ბავშვები სიამოვნებით მიირთმევდნენ. ალბათ, სხვაგან არსად ამზადებდნენ მაკარონს რძეში. კერძი მუშათა სასადილოებშიც გვხვდებოდა. საინტერესოა, ვინ ჭამდა?
ბავშვებს აუცილებლად კვებავდნენ სითხით: წვნიანი, ბორში, წვნიანი კიტრის მწნილით. წითელი ბორში ყველაზე მეტად უყვარდათ. ალექსანდრეს დღემდე ძალიან უყვარს ბორში ნებისმიერ წვნიანზე მეტად. წვნიანი კიტრის მწნილით ყველას არ უყვარდა, მაგრამ მისი გასინჯვა უფროს კლასებში მოახერხეს.
გარნირად ბავშვებს სთავაზობდნენ მაკარონს, მარცვლეულის ფაფას ან ბოსტნეულს. მასთან ერთად სთავაზობდნენ ხორცის ან თევზის კატლეტს. დღეს საბავშვო ბაღის მენიუში შეგიძლიათ იხილოთ კარტოფილის სხვადასხვა კერძები, ადრე მხოლოდ პიურე იყო, რომელიც ხშირად ზედმეტად წყლიანი იყო.
ბავშვებს ყველაზე მეტად მოსწონდათ სამხარი, რადგან ხშირად სთავაზობდნენ ხაჭოკვერებს, ხაჭოს მობრაწულას, ბლინებს და ოლადებს. ეს ყველაფერი ჯემთან ან მურაბასთან ერთად. ჩემს ქმარს მსგავსი დელიკატესები დღემდე უყვარს.
საბავშვო ბაღის ხელმძღვანელზე და მზარეულების ოსტატობაზე იყო დამოკიდებული, რამდენად გემრიელად იკვებებოდნენ ბავშვები ბაღში. როცა ყველა კეთილსინდისიერად ასრულებდა დაკისრებულ მოვალეობებს, ბავშვები დანაყრებულნი და კმაყოფილნი იყვნენ. მაგრამ ყოველთვის არ უმართლებდათ. მას შემდეგ ჩემი ქმარი ვერ იტანს ნებისმიერი სახეობის კისელს, შეწებებულ მარცვლეულს ფაფაში, დაბალი ხარისხის მაკარონს, ასევე სძულს ყველა კერძი, რომელშიც მანანის ბურღული შედის. აქ, რა თქმა უნდა, კამათი შეიძლება, რადგან ხაჭოს მობრაწულა მაშინ ძალიან მოსწონდა. ახლაც სიამოვნებით მიირთმევს. როგორ ფიქრობთ, ვაღიარო ქმართან, რა ინგრედიენტებისგან არის გამომცხვარი?
