იმ დროს დავდიოდი სკოლაში, როცა საბჭოთა კავშირი აღსასრულს უახლოვდებოდა. მაშინ რთული დრო იყო. ქვეყნის ეკონომიკა უფსკრულისკენ მიექანებოდა და სათანადო დაფინანსება არ არსებობდა, ამიტომ სკოლაში მოსწავლეების კვება შეწყვიტეს. სამწუხაროა, მშობლებს სკოლის სასადილოში კვება ეხმარებოდათ: დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ ბავშვები მშივრები არ რჩებოდნენ, სანამ დედ–მამა მუშაობდა. ახლა მოსწავლეებს უწევთ მშრალი საკვების ჭამა და გახსენება, რა გემრიელი იყო საკვები დარიგების დროს.
სადილი სკოლის სასადილოში
სკოლის სასადილოში სადილს დიდი შესვენების დროს გასცემდნენ. უფროსი კლასების მოსწავლეები აქტიურად მონაწილეობდნენ ბოსტნეულის გათლაში, დარბაზის დასუფთავებასა და ჭურჭლის რეცხვაში. მორიგეები სავსე თეფშებს არიგებდნენ, შემდეგ ყველას მაგიდასთან იწვევდნენ. შენობა პატარა იყო, ამიტომ მოსწავლეებს რიგში დგომა უწევდათ, მაგრამ ჭამას ყველა ასწრებდა.
მზარეულები ძირითადად ღორის ან საქონლის ხორცისგან ამზადებდნენ და მოსწავლეებს საკმაოდ ნოყიერად აჭმევდნენ. მართალია, თუ ძველი ძროხის ხორცი შეხვდებოდათ, დაღეჭვა შეუძლებელი იყო. სამაგიეროდ, ყველაფერი იყო ახალი და ცხელი! სადილი კომპლექსური იყო. პირველი და მეორე კერძისგან აუცილებლად შედგებოდა, სასმელიც აუცილებლად იყო. საკმარისი საჭმელი იყო ნებისმიერი ბავშვის დასანაყრებლად, საჭიროების შემთხვევაში ყოველთვის შეიძლებოდა დამატების მოთხოვნა.
მოსწავლეებისთვის მენიუ მარტივი იყო. პირველი კერძი იყო წვნიანი ან ბორში. წვნიანებიდან ყველაზე მეტად მომწონდა ბრინჯის და ბარდის. წითელი ან მწვანე ბორში ყველას უყვარდა. წვნიანი კიტრის მწნილით მჟავე გამოდიოდა მსხვილად დაჭრილი ბევრი კიტრის გამო, ამიტომ ყველას არ მოსწონდა.
ახლა კიტრის მწნილს წვნიანისთვის ვხეხავ ან ცოტას ვამატებ, ასე უფრო გემრიელი გამოდის. თხევადი კერძების მრავალფეროვნებისთვის რძიან წვნიანებს და მანანის ფაფას ანაცვლებდნენ, რომელზეც ბავშვები ხშირად უარს ამბობდნენ.
პირველი კერძი, მეორე კერძი და კომპოტი
ბავშვებისთვის ხარშავდნენ მანანის ფაფას, კარტოფილის პიურეს ან ვერმიშელს. მაკარონს საზღვაო სტილში ამზადებდნენ: ნოყიერად, ფარში მინიმალური იყო. თეფშებზე გარნირებს უმატებდნენ კატლეტს, გუფთებს საწებლით. ზოგჯერ მენიუში იყო შემწვარი თევზი. ის იყო მშრალი და ცივი, ამიტომ არასდროს მომწონდა. მეორე კერძი მოიცავდა კიტრის მწნილს ან დამჟავებულ პომიდორს. მენიუში რეგულარულად ჩნდებოდა ვინეგრეტი ან მჟავე კომბოსტო.
სამზარეულოსთვის ბოსტნეულს უფროსი კლასის მოსწავლეები ზრდიდნენ ბოსტანში, რომელიც სასწავლო დაწესებულებას ეკუთვნოდა. ამ ნაკვეთზე ტარდებოდა შრომის გაკვეთილები და საზაფხულო პრაქტიკა. გაზაფხულზე კვლებში რგავდნენ კარტოფილს, ხახვს, ნიორს, კიტრს, პომიდორს და კომბოსტოს. აქვე ითესებოდა სტაფილო, ჭარხალი, ყაბაყი და მწვანილი.
მოსწავლეები ვერ იტანდნენ ქერს, რა სასარგებლოც არ უნდა ყოფილიყო. ფაფა თეფშზე რჩებოდა. კიდევ დიდხანს ასე გაგრძელდებოდა, მაგრამ ერთ დღეს მინდორში დახმარება მოგვიწია. შუადღისას ყველასთვის ცხელი სადილი მოიტანეს: წითელი ბორში, შემწვარი ქერის ფაფა და კომპოტი.
ვერც წარმოიდგენთ, რა გემრიელი მომეჩვენა ქერის ფაფა სუფთა ჰაერზე. ზოგიერთმა დამატებაც მოითხოვა და მას შემდეგ მასზე უარი აღარ გვითქვამს.
მოსწავლეებს თლილ ჭიქებში უსხამდნენ ჩაის, ჩირის კომპოტს, კაკაოს, კენკრის კისელს და ყავის სასმელს, რომელშიც მხოლოდ შემწვარი ქერი იყო. მოცემული სიიდან ეს სასმელი ყველაზე მეტად არ მომწონდა. განსაკუთრებით საინტერესო იყო, როცა კისელს სადილზე ასხამდნენ. ზემოდან მასზე თხელი ფირი წარმოიქმნებოდა, რომლის ქვეშაც ტუჩებით ჰაერს ვუბერავდით და ვაკვირდებოდით, ვის უფრო დიდი ბუშტი გამოუვიდოდა. ხანდახან დესერტად გამოჰქონდათ ბლინები ჯემით ან მანანის მობრაწულა.
წლები გავიდა და ზოგიერთ სკოლაში სასადილოები განახლდა. მენიუ იგივე დარჩა, მხოლოდ ქათმის ხორცი დაამატეს და სახელები უფრო თანამედროვეთი და მოდურით შეცვალეს.
