მთელი ისტორიის მანძილზე ფილოსოფოსები ცდილობდნენ ამოეხსნათ ადამიანის არსებობის სირთულეები, რეალობის ბუნება და ცხოვრების აზრი. მათმა იდეებმა გაუძლეს დროს და ატარებენ ფასდაუდებელ სიბრძნეს თანამედროვე ცხოვრების პრობლემების გადასაჭრელად. ძველი საბერძნეთიდან მოყოლებული განმანათლებლობის ეპოქამდე, დიდი ფილოსოფოსების სწავლებები გვაწვდის მუდმივ ცხოვრებისეულ გაკვეთილებს, რომლებიც არ კარგავს აქტუალურობას და სიღრმეს.
პაპარაცის დღევანდელ სტატიაში საუბარია 6 ასეთ გაკვეთილზე, რომელსაც შეუძლია გაამდიდროს ჩვენი ცხოვრება:
1. სოკრატე: შეიცან თავი შენი
სოკრატეს ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და მნიშვნელოვანი აზრი გამოხატულია პოპულარულ ფრაზაში „მე ვიცი, რომ არაფერი არ ვიცი“. ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი სოკრატე ხაზს უსვამდა თვითშემეცნებისა და თვითანალიზის მნიშვნელობას. მას სჯეროდა, რომ საკუთარი ძლიერი და სუსტი მხარეებისა და საკუთარი ფასეულობების გაგებით, ჩვენ შეგვიძლია ვიცხოვროთ უფრო მიზანმიმართულად. საკუთარი თავის შეცნობა საშუალებას გვაძლევს მივიღოთ გონივრული გადაწყვეტილებები, განვავითაროთ მნიშვნელოვანი ურთიერთობები და მივყვეთ გზებს, რომლებიც შეესაბამება ჩვენს ჭეშმარიტ ბუნებას.
სოკრატეს ბრწყინვალე გამონათქვამები:
„არავინ არის შენი მეგობარი და არავინ არის შენი მტერი, მაგრამ ყველა ადამიანი შენი მასწავლებელია.“
„ბუნებამ მოგვცა ორი ყური, ორი თვალი და მხოლოდ ერთი ენა – იმისთვის, რომ უფრო მეტი გვესმოდეს და დავინახოთ, ვიდრე ვსაუბრობთ.”
„ფულით შეიძლება იყიდო საწოლი, მაგრამ არა ძილი; საკვები – მაგრამ არა მადა; წამლები – მაგრამ არა ჯანმრთელობა; მსახურები – მაგრამ არა მეგობრები; ქალები – მაგრამ არა სიყვარული; სახლი – მაგრამ არა ოჯახური კერა; გართობა – მაგრამ არა სიხარული; მასწავლებლები – მაგრამ არა გონება.“
„თუ ადამიანს ცოტა მეგობარი ჰყავს, ეს ნიშნავს, რომ მას აქვს დიდი ცხოვრებისეული გამოცდილება.“
2. არისტოტელე: სწრაფვა სათნოებისა და წონასწორობისაკენ
არისტოტელეს კონცეფცია სათნოების ეთიკის შესახებ ხელს უწყობს ისეთი სათნო თვისებების განვითარებას, როგორიცაა სიმამაცე, თანაგრძნობა და სამართლიანობა. ის ასწავლიდა, რომ ზომიერებაში ცხოვრება და უკიდურესობებს შორის წონასწორობის დაცვა აუცილებელია ადამიანის ბედნიერებისათვის. სრულყოფილებისა და მორალური მთლიანობისკენ სწრაფვა საშუალებას გვაძლევს ვიპოვოთ შინაგანი ჰარმონია და ვიყოთ ჰარმონიაში სხვა ადამიანებთან.
არისტოტელეს რამდენიმე ბრძნული ფრაზა:
„ზოგი ზოგავს ისე, თითქოს მარადიულად უნდა იცოცხლოს, ზოგი ისე ხარჯავს, თითქოს იმ წამს უნდა გარდაიცვალოს“.
„ჩვენ ვმუშაობთ იმისთვის, რომ თავისუფალი დრო გვქონდეს და ვომობთ, რომ მშვიდად ვიცხოვროთ.“
„არაფერი ანგრევს ადამიანს ისე, როგორც ხანგრძლივი ფიზიკური უმოქმედობა.“
„ყველას მეგობარი – არავისი მეგობარი არ არის.“
3. კონფუცი: იყავით კეთილმოსურნე და პატივი ეცით სხვებს
კონფუცი, ჩინელი ფილოსოფოსი, ხაზს უსვამდა კეთილგანწყობის, თანაგრძნობისა და სხვებისადმი პატივისცემის განვითარების მნიშვნელობას. მას სჯეროდა, რომ ჰარმონიული ურთიერთობები ამ ღირებულებებზე იგება. სხვების მიმართ კეთილგანწყობითა და გულისხმიერებით, ჩვენ ვქმნით უფრო ჰარმონიულ და სამართლიან საზოგადოებას.
კონფუცის ციტატები:
„ებრძოლეთ საკუთარ თავში არსებულ ბოროტებას და არა სხვის ბოროტებას.”
„ადამიანები ხარჯავენ ჯანმრთელობას ფულის საშოვნელად, შემდეგ კი ფულს ხარჯავენ ჯანმრთელობის აღსადგენად. მომავალზე ნერვიულად ფიქრით, ივიწყებენ აწმყოს, ამიტომ არც აწმყოში ცხოვრობენ და არც მომავლისთვის. ისინი ისე ცხოვრობენ, თითქოს არასოდეს მოკვდებიან და როცა კვდებიან, ხვდებიან, რომ არასოდეს უცხოვრიათ.“
„სინამდვილეში, ცხოვრება მარტივია, მაგრამ ჩვენ დაჟინებით ვართულებთ მას.“
„ადრე ვუსმენდი ხალხის სიტყვებს და მჯეროდა მათი საქმის. ახლა ვუსმენ ხალხის სიტყვებს და ვუყურებ მათ საქციელს.“
4. ეპიქტეტე: ფოკუსირება გააკეთეთ იმაზე, რის გაკონტროლებაც შეგიძლიათ
ფილოსოფოსი ეპიქტეტე ასწავლიდა, რომ ჩვენი ბედნიერება დამოკიდებულია ჩვენს უნარზე განვასხვავოთ ის, რაც ჩვენს კონტროლს ექვემდებარება იმისგან, რაც არ ექვემდებარება. ის ადამიანებს მოუწოდებდა, რომ თავიანთი ყურადღება გაემახვილებინათ საკუთარ აზრებზე, დამოკიდებულებებზე და ქმედებებზე და არ მოქცეულიყვნენ გარე ფაქტორების გავლენის ქვეშ. ეს პერსპექტივა გვაძლევს შესაძლებლობას ვიპოვოთ შინაგანი სიმშვიდე და გამძლეობა პრობლემების გადასაწყვეტად.
„მნიშვნელოვანია არა ის, თუ რა ხდება, არამედ ის, თუ როგორ რეაგირებ მასზე.“
„გამოიყენეთ საუკეთესოდ ის, რის გაკეთებაც შეგიძლიათ და დანარჩენი მიიღეთ ისე, როგორც ხდება.“
„ნუ მიაბამთ გემს ერთ ღუზას და ნურც სიცოცხლეს ერთ იმედს.“
“მთავარია მხოლოდ იმ ადამიანებთან ურთიერთობა, ვინც აგამაღლებს და ვის კომპანიაში ყოფნაც გამოავლენს თქვენს საუკეთესო თვისებებს.“
5. იმანუელ კანტი: იმოქმედეთ უნივერსალური პრინციპების შესაბამისად
კანტის მორალური ფილოსოფია ტრიალებს „კატეგორიული იმპერატივის“ კონცეფციის ირგვლივ, რაც ადამიანებს უბიძგებს იმოქმედონ მორალური პრინციპების შესაბამისად. პატიოსანი მოქმედებით და ჩვენი არჩევანის უფრო ფართო შედეგების გათვალისწინებით, ჩვენ ხელს ვუწყობთ უფრო სამართლიანი და მორალური სამყაროს შენებას.
კანტის შესანიშნავი სიტყვები:
„ადამიანი შეიძლება ადამიანად იქცეს მხოლოდ აღზრდის წყალობით.”
„ბრძენ ადამიანს შეუძლია შეცვალოს აზრი; სულელს – არასოდეს.”
„სიკვდილის ყველაზე ნაკლებად ეშინიათ იმ ადამიანებს, ვისი სიცოცხლეც ყველაზე მეტად ღირებულია.“
„ღმერთზე ორი რამ მოწმობს: ცაში ვარსკვლავები და ჩემში არსებული სინდისი.“
6. ფრიდრიხ ნიცშე: პიროვნული ზრდა და ბრძოლა აუცილებელია
ნიცშეს ფილოსოფია ადამიანებს მოუწოდებს, რომ გამოწვევები და ბრძოლა აღიქვან, როგორც პიროვნული ზრდის შესაძლებლობა. მისი სიტყვებია: „რაც არ მკლავს, მაძლიერებს.“ ნიცშეს სჯეროდა, რომ სირთულეებთან გამკლავებას და მიღებული ნორმების კითხვის ნიშნის ქვეშ დაყენებას შეიძლება მოჰყვეს უფრო მეტი თვითშეგნება, შემოქმედებითობა და გამძლეობა.
ნიცშეს შესანიშნავი ციტატები:
„ზოგჯერ ადამიანებს არ სურთ სიმართლის მოსმენა, რადგან არ სურთ საკუთარი ილუზიების განადგურება.“
„შეიყვარე მოყვასი შენი“ პირველ რიგში ნიშნავს: „დაანებე თავი მას!“
„გულს უნდა ჩაეჭიდოთ; რადგან თუ ამას გაუშვებთ, მაშინ მალევე დაკარგავთ კონტროლს საკუთარ თავზე.“
„გზაზე ყოველთვის იქნება ქვები. ისინი იქნება დაბრკოლების ქვები ან საფეხურები; ეს ყველაფერი იმაზეა დამოკიდებული, თუ როგორ გამოიყენებთ მათ.“
ამ ცხოვრებისეული გაკვეთილების ჩართვა ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებაში დაგვეხმარება თანამედროვე სამყაროს სირთულეების ბრძნულად და მოხერხებულად დაძლევაში. ამ დიადი ფილოსოფოსების იდეებზე დაყრდნობით, ჩვენ შეგვიძლია განვავითაროთ თვითშეგნება, განვავითაროთ მნიშვნელოვანი ურთიერთობები, გავაკეთოთ ეთიკური არჩევანი და ვიპოვოთ მიზანი ჩვენი ცხოვრებაში. მათი სწავლებები, რომლებიც საუკუნეების განმავლობაში შენარჩუნდა, დღესაც გზამკვლევ შუქს წარმოადგენს და შთაგვაგონებს ვიცხოვროთ პატიოსნებით, თანაგრძნობითა და თვითშემეცნებით.
