ქრისტიანობამ შექმნა დასავლური ცივილიზაცია, ამბობენ ისტორიკოსები და თეოლოგები. 1054 წელს გაერთიანებული ეკლესია გაიყო. გამოჩნდნენ კათოლიკეები და მართლმადიდებლები. აღმოსავლური რიტუალის მიმდევრები დაექვემდებარენ ბიზანტიის პატრიარქს, ხოლო დასავლეთის – რომის პაპს. საუკუნეების განმავლობაში ორ შტოს შორის განსხვავებები მრავლდებოდა, დავაც იზრდებოდა. ვინ არის უფრო ახლოს ჭეშმარიტებასთან? განვიხილოთ ეს საკითხი ორივე სარწმუნოების სიყვარულით და პატივისცემით.
კათოლიკეები და მართლმადიდებლები
მართლმადიდებლობა და კათოლიციზმი ქრისტიანობის საყრდენია. ორივე მიმართულება ღრმად ამჟღავნებს ქრისტიანულ მორალს. მუდმივი კონკურენციის მიუხედავად, დიდი იდეოლოგიური განსხვავებები არაა. ქვემოთ მთავარ განსხვავებებს განვიხილავთ.
ქალწული მარიამი პირველი ცოდვის გარეშე დაიბადა
კათოლიკეებს მტკიცედ სწამთ ამ დოგმის. დიახ, ის ჩასახეს უბრალო ადამიანებმა, იოაკიმემ და ანამ. მაგრამ ღვთისმშობელმა ღვთიური ნების წყალობით მემკვიდრეობით არ მიიღო ადამის ცოდვა. სწორედ ქრისტეს მომავალმა დაბადებამ გაათავისუფლა ამ მემკვიდრეობისგან. 8 დეკემბერს დასავლეთის ქრისტიანული ქვეყნები მარიამის უმანკო ჩასახებას აღნიშნავენ.
მართლმადიდებელი ქრისტიანები დარწმუნებულნი არიან, რომ ღვთისმშობელი ჩვეულებრივ ქალად დაიბადა. მისი მისია იყო დაეცვა კაცობრიობა ღვთის წინაშე.
კათოლიკეები და მართლმადიდებლები: პირჯვრის გადასახვა
ორივე სარწმუნოების წარმომადგენლები ერთსა და იმავე სიმბოლოებს გულისხმობენ პირჯვრის გადასახვისას. სამი თითი განასახიერებს განუყოფელ სამებას, დანარჩენი ორი – ქრისტეს ღვთაებრივ და ადამიანურ ბუნებას. კათოლიკეები პირჯვარს ისახავენ ორი თითით, დანარჩენი სამი თითის მოკეცვით. მართლმადიდებლები – პირიქით.
ხედვა სამებისკენ
მართლმადიდებლებს და კათოლიკეებს განსხვავებული დამოკიდებულება აქვთ წმინდა სამების მოძღვრების მიმართ. ორივე სარწმუნოება თანხმდება, რომ ღმერთი ერთია. ამასთან არსებობს სამ თანაბარ ჰიპოსტაზში: მამის, ძის და სულიწმიდის სახეში. ამასთან, თითოეულს აქვს ინდივიდუალური არსებობა.
აღმოსავლური ეკლესია თვლის, რომ სულიწმინდა მხოლოდ მამა ღმერთისგან მოდის. დასავლური რწმენა ამბობს, რომ სულიწმინდა მოდის ჩვენთან მამა ღმერთისგან და ძისგან. საუკუნეების შემდეგაც ეს საკამათო თემაა და ამ ორ დოგმას შორის საერთო ენა ჯერ ვერ იპოვეს.
სამოთხე და ჯოჯოხეთი
მართლმადიდებლებზე აქვს კატეგორიული შეხედულება ცოდვილთა ბედზე სიკვდილის შემდეგ. ისინი მიდიან ჯოჯოხეთში, სადაც სამუდამოდ ეწამებიან. დასავლური ტრადიცია თვლის, რომ ყველა ადამიანი სამოთხეში ხვდება. ერთი შესწორებით. გასაწმენდად ყველა ცოდვილი ჯერ უნდა მოხვდეს ჯოჯოხეთში, შემდეგ ცოდვები ჩამოიბანოს განსაწმენდელში. მხოლოდ ამის შემდეგ შეძლებს სამოთხეში დასვენებას.
პატრიარქი და რომის პაპი
კათოლიკეები თვლიან რომის პაპს პეტრე მოციქულის მემკვიდრედ, რომელიც იყო ქრისტეს ვიკარი. სხვა სიტყვებით, ეს თანამდებობა ანიჭებს პაპს დედამიწაზე ღვთის მეუფის უდავო სტატუსს. მართლმადიდებელი პატრიარქი ასეთ მაღალ რეგალიებს არ იღებს.
მართლმადიდებლები დარწმუნებულნი არიან, რომ უბრალო ცოდვილ ადამიანს არ უნდა უწოდო უფლის მეუფე. ეს ორ სარწმუნოებას შორის შეურიგებელი დისკუსიების კიდევ ერთი წერტილია. აღსანიშნავია, რომ პაპის მრავალრიცხოვან წოდებებს შორის არის ერთი განსაკუთრებული – ღვთის მსახურთა მსახური. ის მიუთითებს მის ნამდვილ როლსა და მისიაზე – ემსახუროს თავის სამწყსოს.
რატომ ატარებენ მსახურებას კათოლიკეები მსხდომარე, მართლმადიდებლები – ფეხზე მდგომარე?
არც ისე მარტივი საკითხია, როგორც ჩანს. საშობაო და აღდგომის მსახურება, ასევე მსახურება მონასტრებში რამდენიმე საათი შეიძლება გაგრძელდეს. აქ არა მხოლოდ ბებია, არამედ ახალგაზრდა ქალიც ბოლომდე ვერ გაძლებს.
მე–6 საუკუნის დასაწყისამდე აღმოსავლური ტრადიციის ქრისტიანები მსხდომარე ლოცულობდნენ. ვინაიდან ყველა ეკლესიას არ ჰქონდა სკამები, მრევლი ხშირად იჯდა პირდაპირ იატაკზე. აი, მართლმადიდებლურ მონასტრებში ბერებისა და სასულიერო პირების მოთხოვნები გაცილებით მკაცრი იყო. ვალდებულნი იყვნენ, მთელი წირვის განმავლობაში ფეხზე მდგარიყვნენ. მრევლი მათ მაგალითს უნდა მიჰყოლოდა. დროთა განმავლობაში მართლმადიდებელმა ეკლესიამ მიიღო მსახურების ფორმატი „ფეხზე მდგომარე“.
დიახ, ტაძრებში არის სკამები, მაგრამ გათვლილია მოხუცებზე და ავადმყოფებზე. თუ ჯანმრთელი ბიჭი ან ბავშვი მთელ წირვას სკამზე გაატარებს, მას ალმაცერად გახედავენ. ეს უფრო წესიდან გამონაკლისია. ბებიებიც ცდილობენ, რომ მთელი წირვა ფეხზე იდგნენ.
მართლმადიდებლები და კათოლიკეები: სიტუაციის მიმოხილვა
ამ გზით მართლმადიდებლები აჩვენებენ, რომ უფლისკენ მიიწევენ. სკამზე ჯდომისას თითქოს ელოდები, რომ ღმერთი ჩამოვა შენამდე. კომფორტის დათმობით გმირობას ჩაიდენ.
სკამზე ჯდომის კომფორტი რაღაცით ღორმუცელობას ჰგავს. როცა გემრიელად ჭამ, ჭიქა სასმლის დალევაც გინდა. შემდეგ ავი ფიქრებიც შორს არაა. ასეა აქაც: კონცენტრაციას კარგავ. ძილი გერევა. რა ლოცვაზეა ლაპარაკი?
კათოლიკეები ცუდს ვერაფერს ხედავენ კომფორტში, როცა მჯდომარე ლოცულობენ. ამ გზით სხეულს ასვენებთ და მთელ ფიქრებს უფლისკენ მიმართავთ. ფეხზე დგომა ადამიანს სწრაფად ღლის და ამ დროს ყურადღება უფრო იფანტება.
კათოლიკეების თქმით, ყოვლისშემძლესთან კონტაქტში შევდივართ ჩვენი სულით და ფიქრებით. მნიშვნელოვანია ისეთი პირობები შევქმნათ, რომ სხეულმა მთავარისგან ყურადღება არ გადაიტანოს. სიტყვაზე, კათოლიკეები სახარების კითხვისას ფეხზე დგებიან.
ამ დისკუსიას არ ჩავუღრმავდებით და მართალ მხარეს ძებნას არ დავუწყებთ. ჩვენი აზრით, ამას დიდი მნიშვნელობა არ აქვს. კათოლიკეები და მართლმადიდებლები ამ განსხვავებას დიდ ყურადღებას აქცევენ. სამწუხაროდ, მისი მიზანია კონკურენტული კონფესია ცუდად გამოაჩინოს. დაამტკიცოს, რომ იმ სხვას უფლის არ ესმის.
ჩვენი აზრით, გულწრფელ ლოცვას უფრო მეტი წონა აქვს, ვიდრე გადმოცემის ფორმას. სულში სიმშვიდე და მოყვასის სიყვარული უფრო მნიშვნელოვანია.
